به گزارش  رامسرنوین به نقل از بلاغ، ورزش و تحرک بدنی مفید از لوازم زندگی ایده‌آل بشر به حساب می‌آید. بر اساس متون دینی حکم جواز این امر و بلکه ضرورت آن در طول زندگی به خوبی در تمام متون دینی‌مان به چشم می‌آید، قرآن کریم از نیرومندی برخی بندگان الهی خبر داده و آن را به عنوان یک امتیاز و صفت ستودنی برشمرده است. در روایات معصومین علیهم‌السلام نیز برخی از انواع ورزش آمده و برای داشتن یک برنامه ورزشی همیشگی تأکید شده است.

بنا بر شواهد تاریخی، برخی از رشته‌های ورزشی در زمان پیامبر و امامان معصوم صلوات الله علیهم‌اجمعین رایج بوده است، و آن بزرگواران مردم را نسبت به فراگیری آن تشویق و احیانا خودشان نیز در آن شرکت می‌کردند.

ورزش، ضرورتی از تولد تا مرگ

انسان از همان لحظه‌ای که دیده به جهان می‌گشاید زندگی را با تحرک و جنبش آغاز نموده و از این راه زمینه رشد وسلامتی خود را به وجود می‌آورد.

حفظ سلامت و رشد قوای جسمانی و روحی از امور لازم و ضروری هر انسان عاقل و خردمند است. نقش ورزش در تندرستی و شادابی انسان بر همگان روشن و پذیرفتنی است به طور که روحیه سالم و با نشاط را در جسم سالم، و سلامتی جسمانی را همراه با فعالیت‌های جسمانی و اجرای برنامه‌های ورزشی می‌توان جستجو کرد، از طرف دیگر از نظر درون دینی داشتن بدن نیرومند و سالم انسان را در راه انجام وظایف دینی و رسیدن به اهداف عالیه‌ی اسلامی کمک خواهد کرد، لذا در لسان متون دینی نسبت به این امر تشویق شده است. اما باید دانست ورزش در گذشته به چند شاخه‌ای محدود تقسیم می‌شد، ولی امروزه که دامنه آن گسترش پیدا کرده و از ورزش ومسابقات به عنوان یکی از پدیده‌های مهم و جهانی و پر طرفدار یاد می‌شود، و نیز برای آن ابعادی سیاسی اقتصادی ونظامی و… قائل هستند، پرداختن جدی به ورزش بویژه از سوی دولت‌ها، در سرنوشت جوامع بشری ایفاگر نقش مهمی شده واطلاعات عمومی واحکام دینی بیشتری را به دنبال خود ایجاد کرده است.

ورزش از دیدگاه اسلام

تحرک و فعالیت از لوازم رشد و زندگی بشر بشمار می‌آید، زیرا وقتی انسان پا به این جهان می‌گذارد بلکه زودتر از آن در شکم مادر از زمانی که قدرت بر فعالیت و تحرک پیدا می‌کند، با هدایت تکوینی که خدا در نهاد او قرار داده است، حرکت و دست و پا زدن را آغاز می‌نماید و تا پایان عمر هرچه تحرک وفعالیت منظم داشته باشد،از رشد وسلامتی بهتر نیز برخوردار و هر چه فعالیت او کمتر گردد، به همان اندازه رشد وسلامت‌اش در معرض آسیب خواهد بود.

در زمان سابق که مردم برای تأمین معاش‌شان به قدر کافی فعالیت جسمانی وحرکات عضلانی داشتند، و اعمال تطابقی بدن‌شان خود به خود صورت می‌گرفت مثلا در مسافرت برای رسیدن به مقصد، ناگزیر پیاده روی و قدم زنی می‌کردند، علاوه بر آن چون کارها بوسیله‌ی دست و با نیروی انسانی انجام می‌شد، اوقات فراغت‌شان آن قدر زیاد نبود که در جستجوی کارهای تفریحی و سر گرم‌کننده باشند. با این حال برخی از ورزش‌ها مانند شنا، تیر اندازی، اسب دوانی و …در جامعه رائج بود و معصومین علیهم‌السلام مردم را در انجام آن‌ها نه تنها مورد تأیید، بلکه تشویق می‌فرمودند. اما در دنیای کنونی صنعت و ماشین که ورزش به عنوان یک پدیده‌ای جهانی مطرح، و توجه جهانیان را به خود معطوف داشته و به اشکال مختلف اجرا می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و برای تمام سنین یک امر ضروری و لازم می‌باشد و باید بیش از پیش بر آن اهتمام ورزید، و طبعاً ابعاد و مسائلی مختلفی را به دنبال خواهد داشت.

 ورزش دارای عمیق‌ترین پشتوانه اسلامی

آن چه برای دین‌داران این دیار مهم است، آگاهی از نظر اسلام نسبت به این پدیده است، زیرا اسلام حاوی برنامه‌هایی برای تأمین تمام شئونات زندگی دنیایی و آخرتی بشر است. برای دست یافتن و آگاهی نسبت به نظر اسلام درباره ورزش، باید به منابع دینی مانند قرآن، احادیث، سیره انبیاء و امامان معصوم علیهم‌السلام مراجعه کرد، آن گاه به اهمیت وجایگاه ورزش از دیدگاه اسلام پی خواهیم برد.

ورزش در قرآن

اصل توانمندی، داشتن بدن مستعد، آماده و سالم، یکی از اصول مورد علاقه اسلام است، چنانکه رسول گرامی اسلام فرمود: «المُؤمنُ القَوىّ خَیرٌ وَ أَحَبَّ إلَى اللّهِ مِنَ المُؤمِنِ الضَّعیفِ؛  مؤمنی که قوی و نیرومند باشد از مؤمن ضعیف، بهتر و دوست داشتنی‌تر است. همچنین رعایت بهداشت، روحیه‌ای پر نشاط وشاداب، نظم وانضباط در زندگی و تقویت روح و روان آدمی از امور مورد علاقه اسلام است، و از طرفی حفظ سلامت و تعمیم بهداشت، رشدقوای جسمی وفکری، آمادگی دفاعی، شادابی، نشاط، و رسیدن به قله‌های موفقیت را نمی‌توان از ورزش و تربیت بدنی جدا کرد. بنا بر این می‌توان ادعا کرد که آثار طبیعی ورزش از اهداف عالی اسلام به شمار می‌آید.

ورزش از دیدگاه معصومین

بر اساس شواهد تاریخی و روایات، ورزش و تفریحات سالم که هدفدار، سازنده، مفید وعقلایی باشد از منظر معصومین علیهم‌السلام نه تنها مورد تشویق رهبران دینی و بزرگان قرار گرفته، بلکه خود در برخی از آن بر نامه‌ها شرکت و یادآوری می‌کردند؛ لذا در روایتى از امام صادق(ع) مى‏خوانیم که فرمود:هنگامى که پیامبر از تبوک بر مى‏گشت، میان یاران خود مسابقه سوارى بر قرار ساخت، اسامه که بر شتر معروف پیامبر(ص) بنام غضباء سوار بود از همه پیشى گرفت، مردم به خاطر اینکه شتر از آن پیامبر(ص) بود صدا زدند رسول اللَّه پیشى گرفت، اما پیامبر(ص) صدا زد اسامه پیشى گرفت و برنده شد.(اشاره به اینکه سوار کار مهم است نه مرکب، و چه بسا مرکب راهوارى که بدست افراد ناشى بیافتد و کارى از آن ساخته نیست).

 پهلوان‌پهلوانان از ورزش می‌گوید

امام علی علیه‌السلام در تفسیر آیه شریفه‌ وَ لا تَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیا فرمودند لَا تَنْسَ صِحَّتَکَ وَ قُوَّتَکَ وَ فَرَاغَکَ وَ شَبَابَکَ وَ نَشَاطَکَ‏؛ تندرستى، و توانایى، و آسایش خاطر، و جوانى، و نشاط خویش را فراموش مکن و با این‌ها آخرت را به دست آور». حضرت دراینجا پیرامون تفسیر سخن خدا به اموری توصیه فرمودند که هر کدام با ورزش بدست می‌آید زیرا سلامتی، توانایی، آسایش خاطر و نشاط وشادابی حتی جوان ماندن از آثار ورزش است.

هم چنین حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام در دعای کمیل از خدای خویش می‌خواهد: «یا رَبِّ قَوِّ عَلی خِدمَتِکَ جَوارِحِی وَ َاشدُد عَلَی العَزیمَهِ جَوانِحِی؛  ای پروردگارم اعضا و جوارحم را در راه خدمتت قوی ونیرومند گردان و کمرم را در راه اطاعت و واجبات خود محکم ببند.

ورزش مفتخر به رعایت ارزش‌هاست

ارزش ورزش، که تحت توصیه موکد اسلام و اهلبیت علیهم‌السلام به‌صورت فراگیر و جدی موردتوجه قرار می‌گیرد، به رعایت موازین انسانی و اخلاقی است.

اسلام به شدت مراقب است تا ورزش و محیط‌های ورزشی از هرگونه گزند فساد و انحراف در امان باشند. در نظرگاه اسلام همان‌طور که ورزش دارای ارزش است، ورزشکار به طریق اولی ارجمند و قابل احترام است. در این بخش نیز تاکید اصلی و اساسی اسلام روی ورزشکاران متمرکز است و از قهرمانان ورزشی به‌عنوان پهلوان یاد می‌شود، که دارای بار معنوی دینی و‌ اسلامی‌ است.