«نهنگ آبی» زنگ بیدارباش خانواده‌ها را نواخت

به گزارش رامسرنوین به نقل از  بلاغ، چالش نهنگ آبی، بازی‌ای است آنلاین که نوجوانان مشکل‌دار و تأثیرپذیر را هدف می‌گیرد و آنها را در معرض ۵۰ مرحله دشوار قرار می‌دهد که آخرین مرحله آن خودکشی است.

بازیکنان این چالش باید هر یک از این مراحل آزاردهنده را تکمیل کنند تا بتوانند به مرحله بعدی بروند.

این مراحل شامل آسیب زدن به خود یا بیدار شدن در نیمه شب برای تماشای یک فیلم ترسناک روانی جنایی است و در مرحله پنجاهم از بازیکنان خواسته می‌شود خودکشی کنند در غیر این صورت به یکی از اعضای خانواده آنها آسیب وارد خواهد شد.

بازیکنان باید حین انجام مراحل از خود فیلم یا عکس بگیرند تا به راهنمایان بازی ثابت کنند مرحله را تکمیل کردند.

این بازی از سال ۲۰۱۳ در روسیه آغاز شد و گفته می‌شود تاکنون ۱۳۰ نوجوان در مرحله آخر این بازی جان خود را از دست دادند.

راهنمایان یا استادان مراحل بازی در شبکه‌های اجتماعی به دنبال افراد نوجوانی هستند که با جستجوی هشتگ این چالش، #i_am_whale #bluewhalechallenge #curatorfindme سعی دارند از آن سردربیاورند.

مرحله نخست این چالش کشیدن یک نهنگ آبی روی دست است و پس از آن برای مثال از کاربر خواسته می‌شود، تا لب خود را ببرد، روی دست خود با چاقو کلمه‌ای را حک کند و یا بالای یک ساختمان مرتفع با پاهای آویزان از خود عکس بیاندازد.

این بازی مرگبار، چهار سال پیش برای اولین بار در روسیه و در شبکه اجتماعی محلی «وی کی» (VKontakte) معادل فیسبوک روسیه به راه افتاد.

حسین اعتصامی پژوهشگر رسانه و فضای مجازی در گفت‎و‌گو با بلاغ، با بیان اینکه نهنگ آبی، بازی رایانه‌ای نیست و یک چالش است، گفت: طراحی یک چالش نسبت به ساخت بازی رایانه‌ای، هزینه بسیار کمتری دارد به همین دلیل امکان توسعه و کپی‌برداری از آن به سادگی بیشتری انجام خواهد شد.

وی افزود: در مورد خودکشی دو نوجوان اصفهانی، بنا به گفته مسؤولان هنوز سند قابل اتکایی در مورد رابطه بین این خودکشی با نهنگ آبی وجود ندارد اما به هر حال باید برای مواجه فعال با چنین کمپین‌هایی ساز و کار فرهنگی داشته باشیم.

اعتصامی بیان کرد: در مواجهه با رسانه‌ها، دو نوع رویکرد قابل تصور است و آن اینکه مواجهه منفعلانه و مواجهه فعال داشته باشیم که مواجهه منفعلانه، مبتنی بر عملکرد دفاعی است و در مقابل رسانه عمدتا به فیلترینگ اکتفا می‌کند اما در مواجهه فعال، هم به ریشه‌های موضوع توجه می‌شود و هم به دنبال راهکارهای ایجابی است.

پژوهشگر رسانه و فضای مجازی یادآور شد: اینکه نهنگ آبی به چه دلیلی توسعه پیدا کرد و چگونه می‌شود نسل نوجوانان را در برابر این بازی واکسینه کرد، عمده‌ترین علاقمندان به نهنگ آبی، رده سنی بین ۱۲ تا ۱۹ ساله‌ها هستند.

وی با بیان اینکه نهنگ آبی از سال ۲۰۱۳ در روسیه متولد شد، گفت: طراح و مدیر این کمپین که یک دانشجوی اخراجی رشته روانشناسی بنام فیلیپ بودکین بوده، هدف خود از طراحی این کمپین را پاک کردن زمین از انسان‌های بی فایده عنوان کرد.

اعتصامی افزود: این کمپین یک روند ۵۰ روزه را به کاربر تکلیف می کند و هر روز باید یک تکلیف توسط وی انجام شده و تصویر آن برای ادمین ارسال شود و پس از آن مجوز ورود به مرحله بعدی صادر می‌شود.

وی تصریح کرد: خراش روی پوست و لب‌ها، دیدن فیلم‌های ترسناک در زمان‌های غیرمعمول، رفتن به مکان‌های مرتفع و انتشار تصویر این اعمال در صفحات شبکه‌های اجتماعی، بخشی از تکالیفی است که کاربر باید در طول این پنجاه روز انجام دهد و نهایتا در پایان این کمپین، کاربر خودکشی می‌کند.

پژوهشگر رسانه و فضای مجازی یادآور شد: ادمین‌های این کمپین در روسیه دستگیر شدند و با این نگاه، پرونده نهنگ آبی ظاهرا بسته شده است اما باید هوشیار باشیم، امکان کپی‌برداری یا تغییر شکل توسط عده‌ای سودجو وجود دارد بنابراین مصاحبه‌های برخی مسؤولان که با بیان دستگیری تولید کنندگان نهنگ آبی، خود را فارغ بال احساس می‌کنند، بیش از حد ساده انگارانه است.

این پژوهشگر تصریح کرد: در تعدادی از کشورهای جهان نظیر برزیل شیوه‌های ایجابی برای مواجهه با نهنگ آبی در پیش گرفتند.

وی عنوان کرد: طراحی کمپین‌های ۵۰ روزه برای ایفای نقش موثر در فرایندهای اجتماعی و ارائه خدمات مشاوره‌ای رایگان به افراد در معرض آسیب، بخشی از این سیاست‌های فرهنگی است.

اعتصامی گفت: مسؤولان و مدیران فرهنگی ما هم باید به جای دلخوش کردن به فیلتر کردن بازی یا دستگیر شدن تولید کنندگان آن، به دنبال چنین راهکارهایی باشند.

وی بیان کرد: اطلاعات دریافتی از گوگل ترند نشان می‌دهد ظرف چند وقت اخیر میزان جستجوی واژه نهنگ آبی توسط کاربران ایرانی در موتورهای جستجوگر به شدت افزایش پیدا کرده است.

پژوهشگر رسانه و فضای مجازی یادآور شد: این موضوع نشان می‌دهد حساسیت افکار عمومی و کاربران در برابر این کمپین زیاد شده و همین امر می‌تواند انگیزه سودجویان را برای مشابه‌سازی این کمپین، افزایش دهد به همین دلیل باید مدیران فرهنگی برای مواجهه ایجابی با این کمپین چاره اندیشی کنند و نیز فرامرزی بودن فضای مجازی باعث شده اعمال حاکمیت یا محدود سازی فیزیکی با این پدیده‌های فرهنگی به سادگی صورت نگیرد.

این پژوهشگران اشاره کرد: سواد رسانه‌ای، نحوه استفاده صحیح از رسانه‌ها را به ما می‌آموزد و اینکه چگونه می‌توان از سفره رنگارنگ رسانه‌ها بهترین انتخاب را داشته باشیم.

وی گفت: در کنار سیاست‌گذاری‌های صحیح مسوؤلان، خانواده‌ها هم باید به دنبال افزایش سطح سواد رسانه‌ای خود و فرزندانشان باشند و دنیای رسانه‌ای شده امروز، فیلترپذیر نیست، به همین دلیل باید به جای آن فیلترهای ذهنی در کاربران را تقویت کرد.

اعتصامی یاداور شد: در حوزه والدین، یکی از مهم‌ترین مصادیق افزایش سواد رسانه‌ای، تعریف یک رژیم مصرف رسانه‌ای صحیح است که بر طبق آن سن، محتوا، مقدار، زمان و مکان برای استفاده از رسانه‌ها به درستی تنظیم شود.

مهدی غلامی پدری که دارای دو فرزند است در گفت‌و‎گو با بلاغ، با بیان اینکه فضای مجازی هر چند این روزها پیشرفت‌های زیادی داشته اما بسیار نیز خطرآفرین است، گفت: فضای مجازی در خیلی از موارد موجب آسانی و راحتی در کارها شده اما باید در بخش‌های منفی آن بسیار خطرآفرین است.

وی افزود: فضای مجازی برای استفاده از کودکان و نوجوانان باید به وسیله خانواده‌ها به شکل نامحسوس کنترل شود تا از انحرافات نوجوانان و جوانان و کودکان جلوگیری شود.

به گزارش بلاغ، بازی «نهنگ آبی» شاید چالشی مرگبار باشد که به نام بازی وارد دنیای مردم شد اما اصلی‌ترین علت جذب مردم به چنین بازی نبود انگیزه و امید و افسردگی است که موجب به تور افتادن آنها می‌شود.

این بازی زنگ بیدارباش خانواده‌ها را نیز نواخت، خانواده‌هایی که امروز بیش از هر چیز برای جبران فاصله نسل‌ها به فراگیری علوم ارتباطی نوین و آموزش‌های لازم در این زمینه نیاز دارند تا با روش‌های درست استفاده فرزندان خود از فضای مجازی را کنترل کنند.