بی‌شک در سال‌های اخیر مهم‌ترین جنبش عمومی و اثرگذار فرهنگی مذهبی در جهان معاصر و حتی تاریخ بشریت را باید در بیستمین روز از ماه صفر از تقویم هجری قمری جست و جو کرد که یک رویداد مذهبی سبب گردهمایی عظیم و بی‌سابقه‌ای در یک نقطه از جهان می‌شود.
تجمعی راهبردی از شیعیان در سرزمین کربلا از کشور عراق که در چهلمین روز از شهادت سرور و سالار شهیدان یعنی اباعبدالله الحسین(ع) و یاران آن بزرگوار که تا حدود ۳۰ میلیون نفر را از سراسر عالم در یک روز در یک نقطه از جهان جمع می‌کند.
طبق آیه شریفه «اِنَّ اللّه لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّی یُغَیِّروا ما بِأنفُسِهِم» تغییر سرنوشت ملت‌ها در گرو تغییر جمعی خود آنها و برگزیدن راهی متفاوت با رویه پیشین آنان به صورت یک قانون الهی قرار داده شده که البته نشان می‌دهد حرکت جمعی یک قوم می‌تواند به تغییر و حرکتی اساسی در کل عالم نیز بی‌انجامد.
به نظر می‌رسد پیاده روی اربعین به منظور زیارت سرور و سالار شهیدان از سوی شیعیان در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین و بارزترین نمونه‌های اثرگذاری در عالم است تا جایی که در ابتدایی‌ترین حالات آن باید به شرکت مردمانی از سایر ادیان الهی در آن اشاره کرد.
اما این اثرگذاری در بعد مادی و معنوی و تغییر فضای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هرچه که می‌گذرد بیشتر نمایان شده و اثباتی بر تمام دلایل نیاز به بزرگداشت هرچه بیشتر آن از سوی مراجع عظام تقلید، روحانیون، کارشناسان و حتی خود مردم است.
حال و هوای اربعینی مازندران
اهمیت موضوع زمانی بیشتر مشخص می‌شود که تاکنون بیش از ۳۰ هزار نفر از مردم مازندران برای حضور در مراسم اربعین امسال در سامانه مربوطه ثبت نام کرده و به یقین هرچه به روز اربعین نزدیک شویم این تعداد افزایش چشمگیری خواهد داشت.
مسئولان عتبات عالیات، حج و زیارت و سایر دستگاه‌های مسئول در امر اعزام زوار و خدمت‌رسانی به آنان نیز خود را برای بهترین عملکرد هم در اعزام و هم در خدمت‌رسانی آماده کرده‌اند.
بنابر اخبرا رسیده ستاد بازسازی عتبات عالیات مازندران خود را برای پذیرایی از ۷۰ هزار زائر در کربلا آماده ساخته و ۱۰ گروه درمانی و فوریت‌های پزشکی نیز از این استان روانه مناطق مرزی کشور می‌شوند.
ارسال ۶۰ کامیون کالا ازجمله ۱۰ تن آرد برای موکب‌های پذیرای زائران در اربعین امسال از استان مازندران نیز نشان از عزم جزم مردم و مسئولان برای رونق هرچه بیشتر بزرگترین اجتماع بشری عصر امروز دارند.
چربش زور اربعینی مردم بر سرطان اقتصاد جهان
یکی از مهنترین اتفاقاتی که در قالب این حرکت به تازگی رقم خورده را باید در حذف دلار به عنوان واحد پولی مبنا در مبادلات سفرهای زیارتی میان جمهوری اسلامی و کشور عراق دانست که بر این اساس برگ تازه‌ای از تبادلات پولی و مالی میان این دو کشور رقم خورده است.
به گونه‌ای که در آخرین روز از مهرماه امسال ایرج مسجدی سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشور عراق از حذف دلار به عنوان مبنای مبادلات پولی در صدور روادید بین دو کشور خبر داد و گفت: براساس رایزنی‌های صورت گرفته و هماهنگی‌های به عمل آمده با دولت عراق قرار شد که از این پس قیمت روادید به صورت ثابت با ارز محلی دریافت شود.
وی تأکید کرد: براساس این مصوبه از این پس قیمت روادید برای زائران کشورمان از طریق سفارت عراق با قیمت ریال ایرانی و برای زائران عراقی در سفارت ایران، دینار عراقی دریافت خواهد شد.
این خبر توسط سخنگوی ستاد برگزاری اربعین در کشور نیز تأیید شد و شهریار حیدری در اظهار نظری با اشاره به بررسی موضوع حذف دلار از هزینه روادید از چندی پیش، اظهار کرد: پس از انجام مذاکراتی با مسئولان کشور عراق، موافقت طرف عراقی سبب حذف کامل دلار شد.
وی افزود: با حذف دلار به صورت کامل از روادید سفرهای زیارتی عراق، پس از اربعین نیز هزینه روادید سفر زیارتی به کشور عراق بر مبنای ریال صورت میگیرد که در این شرایط سبب کاهش هزینه و سهولت در روند صدور روادید نیز می‌شود.
چرا نه به دلار
اما شاید این سوال در ذهن خوانندگان متبادر شود که ارزش و ضرورت حذف دلار به عنوان مبنای پولی مبادلات ارزی به منظور صدور روادید بین دو کشور تا چه اندازه‌ای بوده و تحقق آن چه تأثیراتی را می‌تواند به ارمغان آورد.
برای پاسخ صحیح به این موضوع باید ابتدا به جایگاه دلار در تبادلات ارزی جهانی و اثرات ناشی از آن پرداخت تا پس از آن به درستی بتوان ضرورت و پیامدهای حذف آن را درک کرده و بر نیاز به ادامه آن پی‌برد.
امروزه دلار به عنوان واحد پولی مرجع در سطح جهان تعریف و پذیرفته شده به گونه‌ای که تقریباً تمام اقدامات پولی، بانکی و تجاری براساس این مبنا در دنیا صورت میگیرد که در قبال آن می‌توان دو اثر را برای آن تعریف کرد.
اولین و شاید مهم‌ترین اثر مربوطه را باید ایجاد یک نظام کنترلی و نظارتی دقیق و جامع در مبادلات و رویدادهای بین‌المللی دانست به گونه‌ای که با کنترل نسبت به ارز جابجا شده از درگاه سامانه انجمن جهانی تبادلات بین بانکی یا همان «سوئیفت» یک چتر دقیق کنترلی بر هرآنچه در جهان صورت میگیرد ایجاد می‌کند.
بدین صورت که برای تبدیل هر ارز در جهان به ارزی دیگر به عنوان مثال تبدیل ریال ایران به دینار عراقی با تبدیل ارز اولیه به دلار به عنوان ارز مرجع و تبدیل دوباره دلار به ارز مقصد سبب نظارت دقیق نظام مالی کشور آمریکا بر اقدامات صورت گرفته می‌شود.
چراکه در کشور آمریکا نهاد خصوصی «فِدِرال‌رِزِو» که شبیه به بانک مرکزی این کشور بوده و مجموعه‌ای از بانکداران بزرگ آمریکایی سهامداران این بانک خاص است بر چاپ و اقدامات بر مبنای دلار در جهان می‌پردازد.
حال این نهاد در تبدیل ارز کشورها بر مبنای دلار کاملاً مسلط بوده و رصد فدرال رزو بر این اقدامات می‌تواند سبب کنترل جامع بر مبادلات بین‌المللی و حتی اعمال محدودیت‌ها و تحریم بر کشورها در این زمینه در راستای ضربه به اقتصاد کشورهای مختلف شود.
روال کار نیز بر اساس است که وقتی از سوئیفت استفاده می‌شود، بانکی که می‌خواهد پولی را حواله کند، دستوری به بانک کارگزار خود در نیویوک می‌دهد که مبلغ مد نظر خود را از حساب وی کسر و به حساب بانک گیرنده وجه واریز کند، بر همین اساس همه چیز در سوئیفت و تعاملات مالی با دلار، از امریکا می‌گذرد.
اکنون بهتر می‌توان به میزان اثرگذاری این واحد پولی در کشورهایی مانند ایران و حتی اختلالات ایجاد شده در برجام پی برد و ابهامات مربوط به سوئیفت که در ماجرای برجام از زبان مسئولان کشور بیان شده را درک کرد.
دومین اثر مبنا بودن دلار را باید در سو استفاده نظام مالی آمریکا از این اتفاق برشمرد به گونه‌ای که به اذعان کارشناسان برجسته اقتصادی و سیاسی جهان، اکنون کشور آمریکا به چاپ و توزیع دلارهای بدون پشتوانه اقدام کرده و به نوعی در حال کلاهبرداری از نظام مالی جهانی است.
چراکه طبق اصول اقتصادی هر واحد پولی در هر کشوری باید با پشتوانه‌هایی مانند زمین، طلا و یا دیگر اقلام با ارزش صورت بگیرد و به میزانی که پول بدون پشتوانه چاپ و روانه بازار شود درواقع ارزش آن واحد پولی در باطن درحال کاهش و نابودی اقتصاد سایر کشورها است.
عزم جزم مردم، کارشناسان و رهبر انقلاب
درک این شرایط کارشناسان را به حدی رساند که نسبت به چنین شرایطی عکس‌العمل نشان داده و حتی در این مورد با نامه‌نگاری خطاب به رهبر انقلاب اسلامی خواستار اقدام جمهوری اسلامی به عتنها نظام قادر به مقابله با آمریکا در دنیا، علیه تسلط دلار بر نظام پولی و مالی جهان شدند.
در یکی از این موارد، عمران نزار حسین اندیشمند اقتصادی مسلمان آمریکایی در خرداد سال ۹۵ پیامی را به رهبر معظم انقلاب داده و خواستار اقدام ایران برای نجات دنیا از گوانتاناموی پولی آمریکا شد.
در این پیام آمده است: اگر ما همین الآن اقدام نکنیم و اگر سیستم پول الکترونیکی احاطه یابد، دیگر هیچگونه راه فراری وجود نخواهد داشت و هیچ کشوری در سراسر جهان جز ایران وجود ندارد که جرأت کند این سیستم را به چالش بکشاند.
این اقتصاد دان برجسته بیان کرد: تنها راه حل موجود اقدام ایران است، رهبر ایران باید یک اشاره کند، خداوند دینار و درهم را به‌عنوان پول حلال در قرآن اعلام کرده است.
فهم دقیق‌تر ماجرا با ارقام
تا چند روز گذشته و قبل از حذف دلار طبق اعلام ستاد مرکزی اربعین هزینه صدور روادید اربعین برای هر نفر ۴۰ دلار تعیین شده بود که با در نظر نگرفتن نوسانات عجیب این واحد پولی و محاسبه مبلغ چهار هزار تومان برای هر دلار مبلغی معادل ۱۶۰ هزار تومان برای هر فرد در نظر گرفته شده بوده است.
با این وجود درصورتی که مانند سال گذشته تعداد زائران ایرانی اربعین را دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در نظر بگیریم رقمی معادل ۱۰۰ میلیون دلار یعنی در حدود ۴۰۰ میلیارد تومان می‌شود که واقعا رقم قابل توجهی به شمار می‌آید.
به این رقم باید میزان دلاری که هر فرد با خود در این سفر همراه می‌آورد را نیز اضافه کرد به گونه‌ای که به صورت میانگین اگر هر فرد تنها ۵۰ دلار یعنی ۲۰۰ هزار تومان با خود داشته باشد در مجموع ۱۲۵ میلیون دلار معادل ۵۰۰ میلیارد تومان علاوه بر ۴۰۰ میلیون تومان رسمی روادید را باید در نظر گرفت.
حال با حذف دلار و قرار گرفتن واحدهای پولی کشورهای ایران و عراق به عنوان مبنای صدور رواید بهتر می‌توان به درک درستی از ضرورت انجام چنین اقدامی در راستای جلوگیری از خروج ارز از کشور و تسلط مالی کشور سومی بر این مبادلات پی‌برد.
نتیجه‌ای که پس از یک سال حاصل شد
باوجود تمام این شرایط و باز هم مانند همیشه در میان خواب غفلت مسئولان، در شهریورماه سال ۹۵ رهبر معظم انقلاب در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شرایط فعلی را جادوی پولی و مالی دشمن توصیف کرده و فرمودند: اگر مسئولان و مردم بتوانند اقتصاد مقاومتی را به معنای واقعی محقق و کشور را از جادوی مالی و پولی دشمن خلاص کنند و ارزش و آقایی دلار را در زندگی اقتصادی بشکنند، کشورهای دیگر را نیز نجات داده‌اند و برای آنها الگو خواهند شد.
در همین راستا، حذف دلار از مبادلات رواید اربعین از چند سال قبل و به صورت خودجوش و مردمی توسط جمعی از زوار سرور و سالار شهیدان آغاز شد به گونه‌ای که ریال ایرانی و دینار عراقی را به جای دلار به عنوان واحد پولی خود در این سفر به کار بردند.
اما امسال فشارهای مردمی، افزایش چشمگیر هزینه‌های صدور ویزا و برخی مسائل داخلی و منطقه‌ای سبب شد تا مسئولان کمی به فکر افتاده و باوجود ثبت نام بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر در سامانه دریافت ویزای اربعین پیشنهاد حذف دلار در صدور روادید از سوی طرف ایرانی به مسئولان کشور عراق داده شد.
در نهایت نیز قبول مسئولان کشور عراق سبب حذف دلار و قرار گرفتن ریال و دینار به عنوان مبنای مبادلات قرار گرفت تا در نهایت فشارهای مردمی و تذکرات رهبر انقلاب نتیجه داده و زمینه راهبردی یک اتفاق بزرگ تر فراهم شود.
برهمین اساس نیز محسن نظافتی مدیرکل عتبات سازمان حج و زیارت حذف دلار را اقدام بسیار خوبی توصیف و اظهار کرد: حتی می‌توان در آینده در خصوص تعدیل قیمت‌های دیگر نیز با برادران عراقی هماهنگ شد تا علاوه بر اینکه دلار دریافت نکنند بلکه هزینه این سفر را تا حدودی کاهش دهند.
وی افزود: در شرایط معمول سالانه بیش از دو میلیون و ۵۰۰ نفر در مراسم اربعین ویزای اربعین دریافت کرده و در حدود یک میلیون و ۵۰۰ نفر هم در روزهای دیگر به غیر از ایام اربعین به عراق اعزام می‌شوند، این یعنی در حدود چهار میلیون نفر با دریافت ویزا به این کشور سفر می‌کنند.
حذف دلار مهم‌ترین دستاورد اربعین حسینی
برای فهم بهتر اهمیت موضوع، حجت‌الله عبدالملکی کارشناس مسائل اقتصادی نیز در یادداشتی دلار را مهم‌ترین ابزار قدرت اقتصادی شیطان بزرگ در معاملات بین‌المللی توصیف کرد.
وی افزود: ما زائران ایرانی اربعین، امسال هم با جدیت بیشتر بر حذف کامل دلار از سفر اربعین تاکید می‌کنیم و از زائران سایر کشورهای جهان نیز درخواست می‌کنیم به اربعین بدون دلار بپیوندند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) حذف دلار از مبادلات تجاری را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اربعین حسینی دانست و خاطرنشان کرد: دلار در حال حاضر اقتصاد کشورهای غیر آمریکایی را تضعیف کرده است.
وی اضافه کرد: مهم‌ترین ابزار سلطه آمریکا بر تمامی کشورهای جهان سلطه اقتصادی یا سلطه دلار است که سبب سلطه بر اقتصاد تمامی کشورها باعث تضعیف اقتصاد جهان بهخصوص کشورهای در حال توسعه شده است.
همبستگی ملت‌ها، زمینه‌ساز حذف دائمی دلار
عبدالملکی اربعین را آغاز تحول نه به دلار بر شمرد و تصریح کرد: براساس آمار بیش از ۹۰ درصد زائرانی که به کشور عراق سفر می کنند برای مبادلات تجاری خود از دلار استفاده می‌کنند که این حرکت باید درتمام کشورها ادامه پیدا کند.
وی افزود: سالیانه نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار تقاضای ارز برای سفرهای خارجی می‌شود که نزدیک به ۹۵ درصد این ارزها را دلار تامین می‌کند، درحالیکه می‌توان با همبستگی ایجاد شده زمینههای حدف دلار را فراهم کرد.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان راه های جایگزین دلار، تأکید کرد: بانکهای مرکزی کشورهای مختلف میتوانند با تعامل و ایجاد روابط با یکدیگر پیمان دو جانبهای را ایجاد کنند که دغدغه ارز واحد را حل می‌کند، به عنوان مثال عراق و ایران با امضای یک پیمان دوجانبه ریال را به‌عنوان ارز واحد مسافر ایرانی در نظر گرفته و تمامی مبادلات زائران با پول ملی ممکن می‌شود.
در پایان وی گفت: در این صورت دیگر طرف عراقی و زائر ایرانی دغدغهای برای مبادلات تجاری خود نداشته و بانک مرکزی عراق، ریال را به‌عنوان یک ارز رسمی پذیرفته و به راحتی آن را تبدیل می‌کند، همچنین در این صورت می‌توان دور زدن تحریم چرخه دلار را مهم‌ترین دستاورد این جریان دانست.
افزایش مشکوک قیمت ثبت‌نام با وجود حذف دلار
به گزارش بلاغ، به نظر می رسد باز هم اراده مردمی این بار اما در موضوع حذف دلار از صدور روادید و با تذکرات و هشدارهای به موقع رهبر معظم انقلاب توانسته مسئولان را کمی به حرکت وا داشته و اثرات مطلوبی را نیز به همراه آورد.
البته حذف دلار از صدور ویزا که برای هر نفر ۴۰ دلار یعنی در حدود ۱۶۰ هزاز تومان هزینه بر می‌داشت با اتفاق جالب دیگری نیز همراه شده و آن نیز درحالی که باید هزینه‌ها کمتر می‌شد بنابر اعلام مسئولان صدور روادید بر مبنای ریال مبلغ ۱۷۰ هزار تومان را نتیجه داده است.
از سوی دیگر اضافه شدن بیمه ۱۶ هزار تومانی و هزینه هلال احمر ۶ هزار توامنی برای هر نفر برای ثبت نام نهایی که مشخص نیست تا چه اندازه ضروری بوده و سهم کمک دولت در هموار سازی مسیر رونق این حرکت بزرگ جه بوده است، در کنار هزینه‌های جانبی دیگر در نهایت مبلغ ۱۹۹ هزار و ۵۰۰ تومان را سبب شده که واقعاً عجیب به نظر می‌رسد.
مردم در انتظار حذف روادید
اما موضوع مهمتر که هنوز مطالبه مردمی به شمار آمده و به نتیجه نیز نرسیده عدم حذف روادید بین دو کشور ایران و عراق است درحالی که برای سفر به کشورهای دیگر غیر مذهبی مانند ارمنستان روادید و چنین درخواستی نیز وجود ندارد.
بنابراین به نظر می‌رسد حذف دلار اولین گام از قدم‌های راهبردی دیگری است که در این زمینه نیاز به برداشته شدن از مسئولان داشته و نباید در همین اندازه متوقف شود تا خیر و برکت حاصل از آن هم از نظر مادی و هم معنوی به تمام کشور بلکه تمام امت اسلامی ساطع شود.