به گزارش نیمه پر، حرفهای آمانو پس از سفر به تهران در وین نشان از موفقیت مذاکرات با مقام‌های ارشد ایران داشت و او از توافقی کلی با مقام‌های تهران حرف زد. همان‌طور که مقام‌های ایرانی اعلام کرده بودند برای اولین بار تاریخ مشخصی برای انتشار گزارش درباره پی‌ام‌دی مشخص شده است. از مذاکرات لوزان با فشار غرب مسئله پی‌ام‌دی وارد مذاکرات ایران شد اما در برهه کنونی مقام‌های ایران در تلاش هستند این پرونده گزارش‌های جعلی را یکبار برای همیشه همزمان با اجرایی شدن توافق احتمالی ببندند. با گرت پورتر، روزنامه‌نگار آمریکایی بلافاصله پس از صحبت‌های روز گذشته آمانو با خبرنگاران در وین حرف زدیم. پورتر به عنوان یک روزنامه‌نگار تحقیقی ۸ سال برای نوشتن کتاب مشهور خود «بحران ساختگی» وقت گذاشته و برای این کار هزاران سند مطرح شده علیه ایران را به صورت کامل بررسی کرده است. او با تأکید بر تعیین نقطه‌ای برای پایان مسایل ایران و آژانس اعتقاد دارد که این نهاد سازمان ملل باید راه و روش خود را به صورت کامل تغییر دهد.
یوکیو آمانو به خبرنگاران گفت که آژانس و ایران به یک توافق کلی رسیده‌اند اما هنوز مسائلی میان دو طرف حل نشده باقی‌مانده است. فکر می‌کنید چه مواردی هنوز میان دو طرف محل اختلاف است ؟
واقعیت این است در شرایط فعلی نمی‌توان این مسائل را به صورت دقیق گفت اما بر اساس حرفها و سابقه گذشته ، مقام‌های آژانس اصرار دارند که با دانشمندان هسته‌ای ایران حرف بزنند و مقام‌های ایران در یک موضع مشخص و صریح به این درخواست پاسخ منفی داده‌اند. به نظر می‌رسد برای همکاری با آژانس، دولت ایران یک راه حل جایگزین دیگر را پیشنهاد داده است و مقام‌های ایران قصد دارند که درباره سؤالات آژانس پاسخ‌ها خود را به آنها ارائه کنند. من حدس می‌زنم این همان توافق کلی است که آمانو امروز در مقابل خبرنگاران درباره آن حرف زد.
ایران اما به هیچ وجه اطمینانی به آژانس ندارد. از وقتی آژانس با دانشمندان ایرانی مصاحبه داشت اطلاعات محرمانه درباره دانشمندان به دست سازمان‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی و غرب رسید که ترور آنها را به دنبال داشت. چطور می‌توان به این آژانس اعتماد کرد ؟
بله،این یک مشکلی مهم در آژانس است که اطلاعات محرمانه کشورها از آن به بیرون درز می‌کند و منجر به ترور دانشمندان هسته‌ای ایران از سوی اسرائیل شده است. به همین خاطر است که مقام‌های ایران اجازه مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای ایران را نمی‌دهند. آژانس سابقه طولانی در این مسئله و نفوذ سازمان‌های اطلاعاتی دارد. حتی در مواردی بسیاری از سوی سازمان‌های اطلاعاتی غربی آژانس منحرف شده است. این سابقه‌ای است که آژانس دارد. من نمی‌دانم چه راه حلی برای آن می‌تواند وجود داشته باشد. آژانس نتوانسته در همه این سالها مستقل از سیاست آمریکا باشد. آنها استقلال ندارند و نتوانسته‌اند مستقل عمل کنند.
درباره پی‌ام‌دی(ابعاد احتمالی نظامی) در کتاب‌تان آورده‌اید که در پرونده آژانس هیچ مدرک و سند مستدلی علیه ایران وجود ندارد. چرا پس بار دیگر روی آن تأکید می‌شود ؟
آژانس ابزار آمریکا در طول این سالها بوده است. آژانس باید بار دیگر معیارها و موازین خودش را مورد بررسی قرار دهد. توطئه‌های مختلفی با دستکاری اطلاعات و پرونده‌سازی علیه ایران و آنچه پی‌ام‌دی خوانده می‌شود طی سالهای گذشته صورت گرفته است. این مسئله حساس و مهم است. شاید به عنوان قدمی لازم باشد آمانو از آژانس برود. این روند هر چند از زمان البرادعی شروع شد اما آمانو به هر حال انتخاب آمریکایی‌ها به حساب می‌آید. حتی در صورت اعلام توافق باید این مسئله را حل کرد.
ایران چطور می‌تواند در این شرایط به آژانس اطمینان کند ؟
به نظرم آژانس باید استقلال بیشتری از خود نشان دهد و وابستگی گذشته را در چندین سال گذشته را نداشته باشد. از سال ۲۰۰۹ همان‌طور که در کتابم بحران ساختگی آورده‌ام آژانس هیچ استقلالی از آمریکا نشان نداده است. آژانس در‌واقع حامی سیاست آمریکا برای فشار به ایران بوده است. این مسئله باید تغییر کند تا این مسئله بتواند حل شود. فکر کنم موقعیت توافق هسته‌ای ایران موعد مناسبی است که گذشته کنار گذاشته شود و آژانس به خودش بیاید و به عنوان ابزار از سوی آمریکا مورد استفاده قرار نگیرد.
به نظرتان در چنین شرایطی مسائل ایران با آژانس به ویژه مسئله پی‌ام‌دی می‌تواند حل شود ؟
این مسئله قابل دستیابی است. به شرطی که دو طرف اراده سیاسی لازم را داشته باشند. هر دو طرف می‌دانند باید به هر حال به یک نقطه پایان برای گذشته برسند. یقین دارم که ایرانی‌ها آماده هستند تا توضیحات لازم را ارائه کنند و از سوی دیگر همان‌طور که گفتم آژانس باید اطلاعات جعلی گذشته را کنار بگذارد. به عنوان یک محقق هر کدام از مسائلی که از سوی آژانس مطرح شده را مورد تحقیق قرار دادم و گفته‌ام که هیچ سند و مدرکی درباره آنها وجود ندارد. همه این مسائل مطرح شده در پی‌ام‌دی جعلی است.
در کنار مسئله پی‌ام‌دی به نظر می‌رسد اکنون مسئله اختلاف‌ها میان شش قدرت جهانی در مذاکره با ایران هم وجود دارد ؟
به طور حتم این‌طور است. کشورهای ۵+۱ اختلاف‌های جدی دارند و هر کدام به دنبال اهداف خود هستند. مذاکره‌کنندگان ایران اما وحدت رویه و روند خوبی داشته‌اند. اکنون اما وقت آن است که ۵+۱ اختلاف‌های خود را کنار بگذارند تا به یک راه حل مشترک با ایران برسند.
اما به نظر می‌رسد غربی‌ها یک وابستگی عاطفی با تحریم‌ها پیدا کرده‌اند و فکر می‌کنند در صورت لغو تحریم‌ها هیچ چیز دیگر در دست نخواهند داشت؟
واقعاً این‌طور است. ساز و کار تحریم‌ها بسیار پیچیده بوده و وزارت خزانه‌داری آمریکا یک پای اصلی آن است. در دولت آمریکا آنهایی که تحریم را دنبال کرده‌اند قدرت بسیاری دارند. کاخ سفید،وزارت امور خارجه آمریکا و وزارت خزانه‌داری این کشور به همین خاطر در طول همه مذاکرات، خیلی علاقه داشته‌اند که بخشی از تحریم‌ها را هم چنان نگه‌دارند که بتوانند از آن بار دیگر استفاده کنند. طرف ایرانی اما با قدرت اعلام کرده که تحریم‌ها باید کامل لغو شوند. غربی‌ها و آمریکا اصلاً دوست ندارند از این تحریم‌ها جدا شوند اما اکنون وقت تسلیم شدن آنهاست.
کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی به شدت از توافق احتمال ایران و ۵+۱ دلخور و خشمگین هستند. چه چیزی این‌قدر آنها را نگران کرده است ؟
آنها در صورت توافق هسته‌ای احساس نا‌امنی در رابطه خودشان با آمریکا می‌کنند. سالها آمریکا، عربستان و اسرائیل را مهمترین متحدان خود در خاورمیانه دیده و اکنون توافق هسته‌ای وزن آنها را در این زمینه کم می‌کند. عربستان به ویژه به شدت نگران این قضیه است که اهمیتش را از دست می‌دهد اما آمریکا مسئول خواسته‌های عربستان نیست. ریاض و رژیم اسرائیل می‌دانند که دیگر توانایی گذشته را برای تاثیرگذاری در سیاست خارجی آمریکا علیه ایران نخواهند داشت.
فرض کنید توافق هسته‌ای ایران همین حالا اعلام شده است. درباره زرادخانه هسته‌ای اسرائیل چه کاری باید صورت بگیرد ؟
به نظرم باید جهان کاری کند که اسرائیل مجبور به پیوستن به معاهدات بین‌المللی از جمله ان‌پی‌تی شود. این اقدام اگر صورت بگیرد یک قدم بسیار مهم در ثبات و امنیت جهان خواهد بود. مسئله اصلی این است که آمریکا و غرب هنوز تمایلی در این زمینه ندارند. این مسئله مهمی در جهان است اما واقعیت روی میز این است که هنوز جهان نتوانسته به این نقطه برسد.
همشهری/
