به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان پایگاه خبری تحلیلی بلاغ؛ هوش مصنوعی (AI) با سرعت چشم‌گیری وارد عرصه‌های مختلف زندگی بشر شده و پزشکی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ از اتوماسیون تشخیص تا پیشنهاد روش‌های درمانی، AI امروز بخشی از زیست‌فناوری مدرن شده است. اما آیا می‌توان به این ابزار بدون درنظر گرفتن جنبه‌های انسانی، اعتماد کرد؟
در حوزه حساس کودکان و نوزادان، استفاده از AI مستلزم دقت، نظارت و اخلاق حرفه‌ای ویژه‌ای است. در این راستا، خبرنگار بلاغ با دو پزشک پیشرو در استان مازندران گفت‌وگو کرده است تا کاربردها، چالش‌ها و آینده هوش مصنوعی در درمان نوزادان و کودکان مبتلا به سرطان را از نگاه آنان بررسی کند.
قلب پزشکی در عصر هوش مصنوعی باید همچنان انسانی بتپد
در همین رابطه، یدالله زاهد پاشا استاد طب نوزادی دانشگاه علوم پزشکی بابل در گفتگو با خبرتگار بلاغ با تأکید بر رشد روزافزون کاربرد هوش مصنوعی در علوم پزشکی، گفت: پزشکی امروز همانند پرنده‌ای است که یک بال آن اخلاق و بال دیگرش زمان است. اگر این دو بال هماهنگ حرکت نکنند، مسیر توسعه آسیب خواهد دید.
وی افزود: در استفاده از هوش مصنوعی باید رابطه‌ای دوسویه میان فناوری و اخلاق برقرار کنیم؛ به این معنا که هم از ظرفیت‌های آن برای تقویت اخلاق حرفه‌ای بهره ببریم و هم با نگاه اخلاق‌مدار، آن را مدیریت کنیم.
دستیار هوشمند، نه جایگزین پزشک
زاهد پاشا با اشاره به اهمیت عاطفه در حرفه پزشکی ادامه داد: هیچ دستگاه هوشمندی قادر به درک احساسات بیمار نیست. این پزشک است که باید با هوشیاری و درک انسانی، مسیر درمان را هدایت کند.
استاد طب نوزادی دانشگاه علوم پزشکی بابل، تجربه تأسیس اولین بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان شمال کشور در سال ۱۳۷۳ را یادآور شد و گفت: در آن زمان متوجه شدیم که تنها خرید تجهیزات کافی نیست. خدمات پس از فروش و مسئولیت‌پذیری اخلاقی شرکت‌ها نیز اهمیت دارد. این تجربه نشان داد که فناوری باید در خدمت انسانیت باشد.
وی با اشاره به برنامه غربالگری نوزادان در بابل افزود: چهار سال است که این غربالگری در حال انجام است و نقش مهمی در ارتقای سلامت نوزادان ایفا کرده است.
اخلاق و زمان، دو بال پرواز پزشکی نوین‌اند
فوق تخصص طب نوزادی و پیرامون تولد و متخصص کودکان در مازندران، با بیان اینکه هوش مصنوعی به ما کمک می‌کند، اما نیازمند صرف زمان، دانش و نظارت اخلاقی جدی است؛ تصریح کرد: در طول تاریخ، حرفه پزشکی تنها حرفه‌ای است که قداست داشته و دارد. دستگاه‌ها و ابزارهای هوشمند شاید احساس نداشته باشند، اما ما باید با هوشیاری بیشتر، احساسات انسانی را در درمان حفظ کنیم؛ این یعنی رابطه حرفه‌ای نیز باید دوسویه و بر پایه اخلاق و مسئولیت باشد.
زاهد پاشا تأکید کرد: سیستم‌های AI باید تحت پایش مداوم انسانی قرار گیرند. ممیزی‌های خارجی، ارتقای نسخه‌ها و نظارت اخلاقی، لازمه استفاده ایمن و مؤثر از هوش مصنوعی در پزشکی نوزادان است.
هوش مصنوعی شمشیری دولبه در درمان سرطان کودکان
حسین کرمی فوق تخصص آنکولوژی اطفال در مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار بلاغ با نگاهی انتقادی و تحلیلی به نقش هوش مصنوعی در درمان بدخیمی‌های دوران کودکی پرداخت و گفت: «AI» می‌تواند تحلیل‌های دقیق‌تری از داده‌ها ارائه دهد، اما همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است.
او افزود: بیشتر الگوریتم‌های موجود بر اساس داده‌های بزرگسالان طراحی شده‌اند و نمی‌توانند به درستی تفاوت‌های رشدی و بیولوژیکی کودکان را درک یا پیش‌بینی کنند.
الگوریتم‌ها؛ کودک نمی‌فهمند
فوق تخصص آنکولوژی اطفال در مازندران تصریح کرد: کودکان در حال رشد هستند و بدن آن‌ها دائماً در حال تغییر است. الگوریتم‌های فعلی برای این سطح از پویایی طراحی نشده‌اند. به همین دلیل، نمی‌توان تصمیم‌گیری نهایی را به AI سپرد.
وی همچنین به یکی از نقاط ضعف AI اشاره کرد و گفت: عوارض برخی از درمان‌های ضد سرطان ممکن است تا سال‌ها بعد نمایان شوند. در حالی که هوش مصنوعی اغلب بر داده‌های کوتاه‌مدت تمرکز دارد. اینجاست که نقش پزشک و پیگیری انسانی اهمیت پیدا می‌کند.
خانواده، حلقه گمشده‌ای که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزینش شود
کرمی، نقش خانواده‌ها را در درمان غیرقابل جایگزین دانست و افزود: هیچ فناوری نمی‌تواند جای رابطه عاطفی پزشک، بیمار و خانواده را بگیرد. همکاری و همراهی والدین یکی از ارکان حیاتی موفقیت درمانی است.
وی در پایان تأکید کرد: آینده درمان بدون هوش مصنوعی ممکن نیست، اما موفقیت آن فقط با تلفیق تجربه انسانی، قضاوت بالینی و دانش علمی میسر است. باید نگاهی انتقادی و علمی به این فناوری داشته باشیم.
گزارش بلاغ از دو چهره برجسته پزشکی مازندران، نشان می‌دهد که فناوری، هرچند ابزار قدرتمندی برای پیشرفت در پزشکی است، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین قضاوت بالینی، عاطفه انسانی و اخلاق حرفه‌ای شود.
در شرایطی که الگوریتم‌ها هنوز توان درک عواطف انسانی و پیچیدگی‌های رشد کودک را ندارند، ترکیب تجربه بالینی با فناوری هوشمند، تنها راه رسیدن به درمانی ایمن و انسانی خواهد بود.
هوش مصنوعی، همچون شمشیری دولبه، اگر هوشمندانه و با نظارت دقیق استفاده نشود، می‌تواند به تهدیدی جدی برای سلامت تبدیل شود. آینده پزشکی کودکان با AI درخشان خواهد بود، مشروط بر آنکه انسان، همچنان مرکز تصمیم‌گیری بماند.
گزارش: مجتبی قربانی
انتهای خبر/