بعد از شکست در وعده حذف ویزای اربعین، مشکلات پوشش بیمه‌ای زائران، هزینه‌های عجیب هلال احمر و دو برابر شدن بلیت اتوبوس‌ها، بخش دیگری از رویکردهای کاسبکارانه دولت با عشق بازی مردم در سامانه سماح رقم خورد؛ گرانفروشی ویزا برای زائران اربعین هم به سایر موارد درآمدزایی دولت اضافه شد. بعد از سه روز اختلال «سامانه سماح» زائران اربعین روز گذشته با مراجعه به این سامانه با افزایش چند هزار تومانی هزینه‌ها مواجه شدند. به عنوان نمونه سامانه از زائران طلب هزینه ریالی ۴۰ دلار آن هم با رقم ۴ هزار و ۲۵۰ تومان می‌کند. در بازار آزاد رقم دلار به مراتب پایین‌تر است. این اقدام به گفته مردم و مسئولان نه‌تنها مصداق بارز اجحاف بوده‌است، بلکه اگر آن را در کنار سایر اقدامات اخیر دولت بگذاریم، به این نتیجه تأسف‌بار می‌رسیم که اقدام دولت درباره این حماسه پرشور اربعین، ظاهراً جز کاسبی فراتر نبوده است.
ماجرا از این قرار است که سامانه سماح در روزهای گذشته به‌دلیل اختلال‌های فنی دچار مشکلاتی شد و نام‌نویسی علاقه‌مندان به سفر زیارتی اربعین حسینی امکان‌پذیر نبود. بالاخره بعد از چند روز متوالی، مشکلات فنی رفع شد و این سامانه در اختیار کاربران قرار گرفت، اما رفع اختلال به افزایش ریالی هزینه ویزا ختم شد.
دولت در اقدامی عجیب و قابل تأمل در سامانه سماح، جهت ویزای زائران اربعین نرخ دلار را ۴هزار و۲۵۰ تومان محاسبه کرده‌است و این در حالی بود که قیمت دلار دولتی هم اکنون حدود ۳هزار و ۵۰۰ تومان و قیمت در بازار آزاد حدود ۴هزار و ۱۵ تومان است. علاوه بر اینکه این اقدام دولت بی‌شباهت به کاسبی‌کردن از عشق بازی مردم نیست، ذکر این نکته ضروری است که در راستای پرشورتر برگزار شدن حماسه اربعین حسینی نیز گام مثبت و برجسته‌ای از جانب مسئولان دیده نشد و در مقابل به انواع مختلف و شیوه‌های عجیب، روش‌های سختگیرانه‌تری هم که منجر به درآمدزایی بیشتر می‌شود، از جانب دولت به کار گرفته شده و می‌شود.
انفعال در ویزا
سال‌هاست که گفته می‌شود مذاکرات سازنده‌ای در زمینه حذف ویزای اربعین صورت می‌گیرد، اما همواره با پاسخ منفی دولت و توجیهات مختلف مواجه می‌شویم. این در حالی است که اتباع کشورهایی چون مالزی برای سفر به عراق نیازی به تهیه ویزا ندارند. جالب این است که حتی عراقی‌ها برای کشورهایی مانند جیبوتی، گینه بیسائو، کومور و لبنان ویزای فرودگاهی صادر می‌کنند و نیازی نیست قبل از سفر زائران وقت خود را صرف تهیه ویزا کنند.
کاسبی از پوشش بیمه‌ای
همچنین در بحث پوشش بیمه‌ای زائران اربعین نیز بیمه ایران در یک حرکت نه‌چندان مقبول از محل بیمه‌های زائران حرم حسینی سود شناسایی کرده و در این راستا در قالب معرفی یک کار گزار ۱۷ درصد از حق بیمه صادره را به کارگزار اختصاص داده است؛ اقدامی که به گفته کارشناسان اقتصادی، دلالی قراردادی را شکل داده‌است که کارمزد پرداختی آن را زائران باید پرداخت کنند و در نهایت عجیب آنکه این رفتار اقتصادی کاسبکارانه از سوی یک نهاد دولتی صورت می‌گیرد. حال آنکه دولت می‌تواند با پرداخت هزینه‌ها و حمایت‌های مالی به کاهش این هزینه برای زائران کمک کند و در مقابل سهمی از این کار بزرگ را برای خود قائل شود.
کاسبی از حمل و نقل
از سوی دیگر در حالی‌که وزیر حمل و نقل عراق از مردم بابت کاستی‌ها عذرخواهی می‌کند، اما دولت از زبان معاون وزیر راه و شهرسازی خبر از دوبرابر شدن بلیت اتوبوس در این ایام داد و بعد از اعتراض‌ها نسبت به چنین تصمیمی، طی جوابیه‌ای در پاسخ به کاسبی با عشق مردم، بهانه‌تراشی یکسره خالی برگشتن اتوبوس‌ها را تحویل دادند.
موضوعی که پاسخ آن برای عوام‌الناس هم روشن بود و همه یک صدا معتقد بودند، اگرچه ممکن است اتوبوس‌ها از یک طرف خالی برگردد و غیرعادی باشد، اما از طرف مقابل کاملاً پر و با ظرفیت کامل حرکت می‌کند و این هم غیر عادی خواهد بود؛ چراکه اتوبوس‌های مسافربری بین شهری به ندرت با ظرفیت کامل مسافر می‌برند. از سوی دیگر مطابق با آمارهای موجود به طور متوسط اتوبوس‌ها در طول سال با دو سوم ظرفیت یا حداکثر سه چهارم ظرفیت حرکت می‌کنند، در نتیجه اگر هم قرار بر افزایش قیمت در این ایام است، افزایش بیش از ۵۰ درصد ظلم آشکار و مبین است.
کاسبی هلال احمر و شرکت‌های هواپیمایی
علاوه بر موضوعات فوق، معضل هزینه‌تراشی برای زائران از سوی هلال احمر هم نیز قابل اهمیت بوده است. چنانچه هر زائر باید ۶هزار و ۲۰۰تومان تحت عنوان هزینه هلال‌احمر پرداخت کند و از آنجا که خدمات ارائه‌شده از طرف هلال‌احمر از سوی داوطلبان صورت می‌گیرد، سؤال اینجاست که چرا باید ۶هزار و ۲۰۰تومان تحت عنوان خدمات هلال‌احمر دریافت شود؟
گفته می‌شود کافی است این روزها سری به شرکت‌های هواپیمایی بزنید تا متوجه شوید نه‌تنها خبری از بلیت‌های دو طرفه یک میلیونی و ۲۰۰ هزار تومانی نیست، بلکه برخی شرکت‌های هواپیمایی رقم موجود را تا ۲ میلیون و بعضاً بیشتر هم رسانده‌اند.
چرا اجحاف؟
کاسبی اقتصادی از زائران اربعین حسینی بهانه‌ای شد تا به سراغ حسینعلی حاجی دلیگانی برویم که با تقدیم طرح سؤال خود به هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی چرایی گرانفروشی سامانه سماح وابسته به سازمان حج و زیارت را پرسیده است؟!
وی با تأکید بر اینکه دلیل سؤال از وزیر به خاطر اجحاف در حق زائران حضرت ابا‌عبدالله حسین است، به موارد صورت گرفته، اشاره کرد و می‌گوید: به بهانه‌های مسیر رفت و برگشت اتوبوس‌ها، بلیت اتوبوس دو برابر شد، همچنین رقم اخذ‌شده در مورد هلال احمر مورد مهم دیگری است که در هیچ جا مشابهت ندارد، از سوی دیگر در مورد ویزا نیز تعلل‌هایی صورت می‌گیرد که حداقل برای بحث اربعین شرایط سهل‌تر شود و این مقدار سخت‌گیری نباشد.
این نماینده مجلس در نهایت با توضیح هزینه دریافت ویزا در سامانه سماح اظهار داشت: در حالی‌که در بازار هر دلار ۴هزار و ۱۵ تومان است، ولی دولت به قیمت۴هزار و ۲۵۰ نرخ دلار را محاسبه کرده است. افزایش رقمی که اگر ضربدر ثبت‌نام میلیونی زائران شود، میلیاردی خواهد شد. چرا باید چنین اجحافی صورت گیرد؟ آیا در خصوص سایر مسافرت‌ها هم همین صورت است؟
حاجی دلیگانی در نهایت تصریح کرد: حتی در مورد بلیت هوایی هم حرف برای گفتن زیاد است، اما در خصوص این همایش میلیونی همه دولت‌های اسلامی خصوصاً جمهوری اسلامی ایران که حکومت شیعه محسوب می‌شود باید تسهیلات بیشتری فراهم کند، نه اینکه سختگیرانه‌تر رفتار کند. وزیر ارشاد باید در اینباره پاسخگو باشد.
این حجم از هزینه‌ها و سکوت دولت که بعضاً با توجیه و بهانه پاسخ داده می‌شود، در حالی است که دولت می‌تواند با قبول این هزینه‌ها توسط تخصیص بودجه، بار و فشار کمتری را بر دوش مردم قرار دهد و گامی در جهت پرشورتر کردن این سفر مهم بردارد و حداقل در ثواب این سفر دینی و معرفتی سهیم شود، اما در عمل آنچه دیده شد، نگاه و رویکرد کاسبکارانه از حماسه معنوی بین‌المللی مردم است.
پژمان‌فر: مجلس قطعاً با هزینه‌های سربار اربعین برخورد خواهد کرد
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس از برخورد قاطعانه مجلس با کسانی که هزینه‌های سربار به زائران اربعین تحمیل کنند، خبر می‌دهد، این در حالی است که گویا سامانه سماح وابسته به سازمان حج و زیارت یکی عوامل گران‌شدن سفر اربعین است.
حجت‌الاسلام نصراله پژمان‌فر با اشاره به مکاتبه‌ای با سازمان حج و زیارت برای مشخص‌شدن میزان هزینه‌های اخذ‌شده از زائران اربعین می‌گوید: مجلس به شدت روی وضعیت هزینه‌ها حساس و پیگیر است و قاطعانه با کسانی که کوتاهی کنند و منجر به وارد شدن هزینه‌های سربار به زائران اربعین شوند، برخورد خواهد کرد.
پژمان‌فر می‌افزاید: نباید نگاه انتفاعی به زائران اربعین وجود داشته باشد. راهپیمایی عظیم مردمی در اربعین، فرصت بزرگ فرهنگی است که باید از آن به نحو کامل استفاده کرد، نه اینکه هزینه‌های آن را برای مردم زیاد کرد.
نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اکثر زائران اربعین را قشر متوسط و رو به پایین جامعه تشکیل می‌دهند، می‌گوید: باید تمهیدی اندیشیده شود که کمترین هزینه متوجه زائران شود تا شاهد آن باشیم هر ساله بر تعداد افرادی متقاضی برای حضور در مراسم اربعین افزوده شود.
پژمان‌فر درباره امکان لغو ویزای میان ایران و عراق می‌گوید: چند سالی است که از طریق وزارت امور خارجه در حال پیگیری لغو ویزا با عراق هستیم، اما طرف عراقی به خاطر اینکه تعداد قابل‌توجهی ایرانی برای زیارت به عراق می‌روند و در مقابل تعداد مسافران و زواری که از عراق به ایران می‌آیند، رقم چشمگیری نیست، حاضر نیست از درآمد ۴۰ دلاری از هر ویزا چشم‌پوشی کند. این رقم وقتی در میلیون‌ها زائر ایرانی ضرب شود، درآمد قابل ملاحظه‌ای را برای عراق به همراه خواهد داشت، اما ما هنوز در تلاش هستیم که بتوانیم این کار را به سرانجام برسانیم.