بخش مرکزی نوشهر با بیش از ۵۰ روستا، جاذبه‌های گردشگری و جمعیت زیاد خوش‌نشین، می‌تواند نمونه‌ای از گردشگری پایدار روستایی باشد، اما امکانات و زیرساخت‌ها در این بخش فراهم نیست که نیاز به توجه ویژه مسئولان امر دارد.
رامسرنوین به نقل از بلاغ، گردشگری روستایی در سال‌های اخیر به عنوان عاملی مهم در تحول و توسعه‌ی نواحی روستایی مورد توجه قرار گرفته است که بخش مرکزی نوشهر نیز با وجود داشتن بیش از ۵۰ روستا به عنوان یکی از پرتراکم‌ترین بخش های مازندران و به سبب برخورداری از طبیعت بکر خدادادی اعم از جنگل و دریا تا صنایع‌دستی و غذاهای محلی از این امر مستثنی نیست.
بخش مرکزی شهرستان نوشهر از طرف شمال به دریای خزر، از طرف جنوب به بخش کجور، از طرف غرب به شهرستان چالوس و از طرف شرق به شهرستان نور محدود می‌شود. سکونت‌گاه‌های روستایی این ناحیه به دلیل استقرار در نواحی ساحلی دریای خزر و نزدیکی ارتفاعات جنگلی به دریا، دارای جاذبه غنی طبیعت‌گردی برای گردشگران است.
روستاهای این بخش در ایامی از سال به ویژه در تعطیلات از جمعیت خوش‌نشین قابل ملاحظه‌ای برخوردار هستند که می‌تواند فرصت خوبی برای گردشگری روستایی در این بخش باشد، اما امکانات و زیرساخت‌های لازم برای تحقق توسعه پایدار روستاها در این بخش فراهم نیست که نیاز به توجه ویژه مسئولین امر دارد.
اراضی کشاورزی، قربانی سوداگری
بخش مرکزی نوشهر دارای دو گونه گردشگری اقامتی و خانه‌های دوم است. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده گردشگران اقامتی عمدتاً یک‌بار در طول سال به این منطقه سفر می‌کنند، به گونه‌ای که ۸۰درصد گردشگران در طول سال یک‌بار، ۱۵درصد دوبار و بقیه بیش از دوبار از این منطقه بازدید کرده‌اند. در مورد گردشگری خانه‌های دوم نیز در این منطقه به شکل ویلاهای پراکنده داخل بافت روستا و شهرک‌های گردشگری وجود دارد.
در خصوص اشتغال‌زایی و افزایش درآمد از طریق بخش گردشگری، یافته‌های پژوهشگران نشان می‌دهد که صاحبان خانه‌ها و ویلاها برای ساخت از نیروهای بومی روستا استفاده می‌کنند و برخی نیز سرایدار دارند و در طول اقامت از فعالیت‌های تجاری و خدماتی روستاهای هم‌جوار نیز استفاده می‌کنند و علاوه بر آن صاحبان خانه‌ها و ویلاها هر سال به منظور ایجاد و بهبود امکانات و خدمات زیربنایی به نواحی روستایی کمک مالی می‌نمایند.
افزایش تقاضا برای خانه و ویلا در روستاهای بخش مرکزی نوشهر گسترش خدمات مشاوره املاک و مستغلات و سوادگری زمین را در روستاهایی که از توسعه گردشگری بیشتری برخوردار بوده‌اند را به همراه داشته است که این امر باعث تغییر ساختار اشتغال و رکود فعالیت‌های بخش کشاورزی در این بخش شده است به گونه‌ای که میزان اشتغال افراد این منطقه در بخش کشاورزی به شدت کاسته شده و تعداد شاغلان در بخش ساختمان و خدمات افزایش چشمگیری داشته است.
به طور کلی می‌توان گفت در این بخش سهم بخش کشاورزی به عنوان بخش مولد اقتصادی نواحی روستایی به دلیل تغییرات شدید کاربری از اراضی کشاورزی به ساخت‌وساز ویلا و شهرک در حال کاهش است و بخش ساخت و ساز به عنوان رقیبی بری بخش کشاورزی عمل نموده است و این درحالی است که در برخی کشورهای پیشرفته مدیریت و برنامه‌ریزی کارآمد در روستاها، توسعه بخش کشاورزی، افزایش راندمان تولیدات، تولید محصولات متناسب با تقاضای گردشگران و تنوع تولید را به همراه داشته که خود عاملی برای توسعه گردشگری پایدار شده است.
توسعه زیرساخت‌های بخش مرکزی نوشهر نیازمند نگرش جدی‌تر مسئولین است
رییس اسبق شورای بخش مرکزی نوشهر اظهار کرد: بخش مرکزی نوشهر دارای سه دهستان خیرودکنار، بلده کجور و کالج با ۵۲ روستا است و نوار ساحلی آن به طول تقریبی ۶۰کیلومتر است که به شهر رویان منتهی می‌شود.
وی گفت: روستاهای بخش مرکزی نوشهر با جذابیت‌های بصری منحصر به فرد توجه گردشگران زیادی را به خود جلب کرده‌اند و هر روستای این بخش علاوه بر جمعیت بومی ساکن در آن در طول سال از جمعیت خوش‌نشین قابل ملاحظه‌ای نیز برخوردار است.
اسحاق حق‌پرست افزود: باتوجه به نزدیکی به دریا و جنگل و برخورداری از محیط بسیار زیبا میزبان گردشگران فراوانی از اقصی نقاط ایران و حتی خارج از کشور به این منطقه است.
وی با اشاره به اینکه این برخورداری از موهبت‌های بی‌شمار سبب بروز مشکلاتی نیز در برخی زمینه‌ها شده است، خاطرنشان کرد: زیرساخت‌های موجود در این بخش بطور کلی برای جمعیت ثابت آن در نظر گرفته شده است حال آن که با آمدن جمعیت انبوه مسافر و گردشگر به ویژه در ایام تعطیلات این زیرساخت‌ها جوابگوی گردشگران نیست.
رییس شورای اسلامی روستای تاج‌الدین‌کلا نوشهر تا با تاکید بر اینکه این معضل جدی نیازمند نگرش جدی‌تر و توجه دوچندان است، گفت: برطرف‌شدن مشکلات و چالش‌های بخش مرکزی نوشهر با همت و تلاش مسوولان میسر است.
وی یادآور شد: بیش از ۶۰درصد جمعیت شهرستان نوشهر در بخش مرکزی سکونت دارند و با توجه به وجود مراکز بزرگ تفریحی، مجتمع‌های آموزشی، اقامتی، شهرک‌ها و ساخت و سازهای بسیار در این بخش، طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای این منطقه گردشگری، نیازمند نگاهی فرا استانی و ملی در زمینه ایجاد زیر ساخت‌ها است.
حق‌پرست تاکید کرد: مسئولین باید برای آب شرب، مشکلات بهداشتی و امکانات گردشگری روستاهای بخش مرکزی نوشهر فکری اساسی کنند.
رییس اسبق شورای بخش مرکزی نوشهر نوشهر تصریح کرد: اکثر روستاهای بخش مرکزی در فصل‌های مسافرخیز با کمبود شدید آب آشامیدنی مواجه هستند که جا دارد مسئولین برای این مسأله چاره‌اندیشی نمایند.
امام جمعه نوشهر با بیان اینکه در روستاها فرهنگ اصیل حاکم است و مظهر ایجاد اشتغال و تولید هستند، اظهار کرد: در شهرستان نوشهر جمعیت روستایی بیشتر از شهری است و این شهرستان بیش از ۱۰۰ روستا در بخش مرکزی و کجور دارد که باید به آن توجه بیشتری شود.
وی گفت: اگرچه محرومیت‌زدایی از روستاها در سال‌های بعد از انقلاب با توسعه برخی زیرساخت‌های آب، برق و ساخت جاد انجام شده است اما به امر تولید و اشتغال در روستاها برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها بی‌توجهی شده است.
حجت‌الاسلام محمود مشایخ حمایت از کشاورزی و تامین آب شرب و کشاورزی در روستاها را برای ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت به شهرها ضروری دانست و متذکر شد: در روستاهای بخش مرکزی و کجور شهرستان نوشهر زمینهای فراوانی وجود دارد که سرمایه‌های خوبی برای شهرستان است و می‌توان با کمک جهاد کشاورزی با بهره‌برداری از این زمین‌ها، زمینه ایجاد خودکفایی در بخش کشاورزی را برای شهرستان فراهم کرد.
دهیار روستای خضرتیره درباره این روستا با بیان اینکه روستای خضرتیره از توابع بخش مرکزی در شرق شهرستان نوشهر قرار دارد، گفت: این روستا دارای ۲۰۰ هکتار وسعت است که ۶۵ هکتار آن در داخل نقشه طرح هادی مصوب قراردارد.
وی اظهار کرد: موقعیت جغرافیایی روستا از شمال به روستای علویکلا، ازجنوب به دامنه سرسبز جنگل‌های زیبای رشته کوه البرز، از شرق به روستای میانک و میانشهر و از سمت غرب به روستاهای نارنج بن و پاشاکلا منتهی می‌شود.
دلاور کوزه‌گر شغل اکثر مردم روستای خضرتیره در گذشته دامداری و کشاورزی بود که در حال حاضر بیشتر به شغل خدماتی از قبیل پیمانکاری ساختمان، بنگاه‌داری، خواربارفروشی و … مشغول هستند و درصدی از جمعیت روستا هم کارمند یا بازنشسته می‌باشند.
وی امکانات روستا را ساختمان دهیاری، خانه بهداشت، مدرسه ابتدائی هوشمند، دفتر پیشخوان دولت، مسجد، حمام عمومی، گورستان و غسالخانه بهداشتی، دکل ایرانسل، نانوایی بربری و… نامید و گفت: مکان‌های دیدنی و گردشگری روستا هم دامنه سرسبز جنگل‌های رشته کوه البرز، امام‌زاده حسین و رودخانه زیبای کلرود است.
دهیار روستای خضرتیره مهم‌ترین مشکلات این روستا را کمبود و عدم تصفیه و غیربهداشتی‌بودن آب شرب، عدم وجود زمین یا سالن و تجهیزات مناسب ورزشی، ساخت پایگاه آتش‌نشانی توسط دهیاری و عدم تجهیز آن توسط مسئولین به ماشین و تجهیزات مورد نیاز بیان کرد و یادآور شد: با ورود جمعیت کثیر گردشگر، روستاهای بخش مرکزی نوشهر با کمبود شدید آب آشامیدنی مواجه می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه در زمان بارندگی آب روستا کدر می‌شود که اهالی روستاها را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند، مهم‌ترین نیازمندی‌های خضرتیره را احداث تصفیه‌خانه برای آب شرب، نصب دکل همراه اول، تجهیز پایگاه آتش‌نشانی به ماشین و تجهیزات آتش‌نشانی و نیروی انسانی، اختصاص زمین جهت احداث سالن ورزشی عنوان کرد.
بخشدار مرکزی نوشهر هم با اشاره به اینکه مردم بخش مرکزی نوشهر شاهد حضور هزاران نفر خوش‌نشین در ایام تعطیلات هستند، اما امکانات در حد جمعیت ساکن و ثابت روستایی است، گفت: جمعیت شهرستان نوشهر ۱۳۰ هزار نفر است که در حدود ۵ ماه از سال با اضافه‌شدن جمعیت شناور در حدود ۲۰۰ هزار نفر می‌شود که ۱۰۰هزار نفر آن‌ها خوش‌نشین هستند که همه‌ی این افراد چه بومی و چه غیربومی نیاز به خدمات‌دهی دارند.
وی خاطرنشان کرد: با وجود شهرک‌ها و واحدهای مسکونی زیادی که در این بخش است برای تأمین و ایجاد زیرساخت‌های لازم، نگاه و اعتبارات ملی به این بخش دیده شود.
مصدق آزادیان در زمینه مشکل آب شرب برخی روستاهای بخش مرکزی نوشهر، تصریح کرد: آب شرب برخی روستاهای بخش مرکزی نوشهر در زمستان دارای آلودگی فراوانی است و در تابستان نیز با کمبود آب مواجه هستیم.
وی درباره طرح هادی روستاها با اشاره به اینکه بازبینی طرح‌های هادی روستاها نیازمند تامین اعتبار است، گفت: معیار بودجه سرانه جمعیت است که در زمان آمارگیری باید جمعیت خوش‌نشین نیز محاسبه شود تا برای حوزه بخش مرکزی نوشهر بر اساس آمار جمعیتی واقعی اعتبارات تعیین کرد.
بخشدار مرکزی نوشهر با بیان اینکه تولید زباله چند برابر در زمان تعطیلات تابستان یکی از مشکلات اساسی بخش مرکزی است، بیان کرد: در سال جاری و سرشماری همه خوش‌نشین‌ها باید فهرست شوند تا بر مبنای آن اعتبار تعلق گیرد.
وی به عملکرد عمرانی و زیربنایی بخش مرکزی نوشهر طی چهارسال گذشته اشاره کرد و مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی در سطح روستاهای بخش مرکزی نوشهر که با همکاری شوراها و دهیاران انجام شده است را حدود ۱۰۰کیلومتر آسفالت راه روستایی با اعتبار بیش از هشت‌میلیارد تومان، تعریض معبرها داخل بافت روستا همراه با احداث جدول و بیس‌ریزی بطول ۴۱کیلومتر با اعتبار بیش از چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و همچنین احداث ۱۳ ساختمان دهیاری با اعتبار بیش از ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، احداث ۲۶بوستان روستایی و ۷۶دهنه پل اعلام کرد.
آزادیان با اشاره به اینکه در بحث صدور پروانه در روستاهای بخش مرکزی نوشهر ۵ هزار و ۴۶۹ پروانه ساختمانی صادر شد، خاطرنشان کرد: برای ۵۷ روستای بخش مرکزی نوشهر متوسط پروانه صادرشده در هر ماه حدود ۲ پروانه بود که نسبت به مدت مشابه چهار سال گذشته ۴۰درصد کاهش داشته است.
وی ادامه داد: بیش از سه هزار پرونده متخلفین ساختمان تکمیل و به کمیته دهیاران ارسال شد که ۲ هزار و ۶۲۸ پرونده منجر به صدور رأی جریمه و برای ۲۰ پرونده رأی تخریب صادر شد که ۳۶ میلیارد و ۶۷۲ میلیون تومان رأی جریمه صادر شد.
بخشدار مرکزی نوشهر با بیان اینکه در مجموع ۸۶ میلیارد تومان در طی چهار سال در حوزه زیرساختی روستاهای بخش مرکزی نوشهر هزینه شده است، بر ایجاد زمینهای برای توسعه پایدار روستاها در بخش مرکزی نوشهر تاکید کرد.
تک‌بعدی‌شدن اقتصاد روستاها از طریق غلبه کارکرد گردشگری و عدم برنامه‌ریزی جامع برای گردشگری پایدار، بنیان‌های توسعه اقتصادی مناطق روستایی بخش مرکزی نوشهر را با چالش جدی مواجه می‌کند که شاید بتوان با راهکارهایی نظیر حمایت دولت از بخش کشاورزی به منظور جلوگیری از فروش اراضی کشاورزی و حمایت از محصولات کشاورزی، تصویب قوانین و مقررات و نظارت نهادهای دولتی نظیر دهیاری‌ها برای کنترل ساخت‌وسازهای غیرمجاز، آزادسازی زمینهای تصرف‌شده، تعیین ضوابط برای اخذ مالیات از صاحبان ویلاها، معرفی و ایجاد زمینه برای فروش محصولات کشاورزی و دامی روستائیان به گردشگران توسعه پایدار گردشگری مناطق روستایی این بخش را فراهم کرد.