دود بی‌تفاوتی بر فراز مازندران

به گزارش خبرنگار گروه محیط زیست پایگاه خبری تحلیلی بلاغ؛  سال‌هاست که نام نیروگاه شهید سلیمی نکا، در کنار تولید برق، با واژه‌ای تلخ گره خورده است؛ مازوت. سوختی سنگین و بی‌کیفیت که هر روز میلیون‌ها لیتر از آن در دل این نیروگاه می‌سوزد و دودی سیاه بر سپیدی آسمان مازندران می‌نشاند. مسئولان وعده می‌دهند و مردم گلایه می‌کنند، اما نتیجه همچنان یکی است: آلودگی، بیماری و بی‌اعتمادی.

در سال‌هایی که گذشت، هم‌زمان با توسعه صنعتی و افزایش مصرف انرژی، نیروگاه نکا به یکی از قطب‌های تولید برق کشور بدل شد؛ اما این توسعه، بهایی سنگین بر دوش مردم منطقه گذاشت. دود سیاه مازوت، نه‌تنها رنگ آسمان را دگرگون کرد، بلکه سلامت ساکنان، محصولات کشاورزی و زیست‌بوم بکر این خطه شمالی را نشانه گرفت.

از میان شالیزارهای زردشده و درختان مرکباتی که دیگر بوی زندگی نمی‌دهند، صدای اعتراض مردم برمی‌خیزد که چرا سهمشان از توسعه، بیماری و آلودگی شده است. امروز دیگر سخن از آمار و ارقام نیست، سخن از حق تنفس سالم است؛ حقی که زیر سایه دود مازوت به فراموشی سپرده شده است.

در همین رابطه، رئیس کل دادگستری مازندران، این‌بار از موضع عدالت، هشدار داده است؛ هشدار به همه کسانی که سکوت و تعلل‌شان می‌تواند بهای سنگینی برای سلامت نسل‌های آینده داشته باشد.

عباس پوریانی رئیس‌کل دادگستری استان مازندران، در نشست شورای قضایی استان با انتقاد شدید از عادی‌سازی استفاده از مازوت بی‌کیفیت در نیروگاه شهید سلیمی نکا گفت: استفاده از مازوت با درجه کیفی بسیار پایین، سلامت مردم را به‌شدت تهدید کرده و اکوسیستم استان را در معرض تخریب قرار داده است.

وی افزود: بی‌تفاوتی مسئولان در سال‌های اخیر موجب شده تا روند آلایندگی این نیروگاه به یک عادت خطرناک تبدیل شود؛ عادتی که آثار آن در افزایش بیماری‌های تنفسی و آلودگی گسترده خاک و آب منطقه به‌خوبی مشهود است.

هر روز، میلیون‌ها لیتر مازوت در نیروگاه بزرگ نکا می‌سوزد و دود آن به چشم اهالی روستاهای همجوار می‌رود. بر اساس گزارش‌ها، بین هشت تا ده میلیون لیتر از این سوخت غلیظ و گوگرددار در روز مصرف می‌شود؛ آن‌هم در حالی‌که بخش زیادی از آن از نوع بی‌کیفیت است.

با وجود هشدارهای مکرر و وعده‌های تأمین گاز طبیعی برای نیروگاه، اقدام مؤثری برای حذف مازوت‌سوزی انجام نشده است. اهالی منطقه، از کشاورزان تا فعالان محیط زیست، سال‌هاست که مطالبه‌ای روشن دارند: «توقف مازوت‌سوزی و جایگزینی انرژی پاک». اما پاسخ‌ها اغلب در حد نامه‌نگاری و وعده باقی مانده است.

آغاز مازوت‌سوزی نیروگاه نکا به زمستان سرد ۱۳۸۶ بازمی‌گردد؛ زمانی که سرمای بی‌سابقه و کمبود گاز، مجوز موقتی برای استفاده از مازوت صادر کرد. اما این «مجوز اضطراری» هرگز لغو نشد و به مرور به رویه‌ای ثابت تبدیل شد. امروز، دود سیاه این تصمیم قدیمی، نه تنها بر آسمان نکا که بر زندگی هزاران شهروند شمالی سایه افکنده است.

پوریانی با بیان اینکه سالانه بیش از ۳۰۰ پرونده قضایی علیه نیروگاه در محاکم استان تشکیل می‌شود، اظهار کرد: نیروگاه شهید سلیمی سالانه بیش از هزار مگاوات برق با بی‌کیفیت‌ترین نوع مازوت تولید می‌کند؛ این یعنی بیشترین آسیب به مردم و محیط زیست.

وی از نمایندگان مجلس و مسئولان اجرایی خواست با احساس مسئولیت وارد عمل شوند و از حقوق انسانی مردم دفاع کنند و تأکید کرد: ادامه این روند، ظلمی آشکار به مردم نجیب مازندران است.

در همین نشست، علی‌اکبر عالیشاه، دادستان مرکز استان مازندران نیز بر پیگیری مطالبات مردمی درباره مازوت‌سوزی تأکید کرد و با اشاره به مشکلات تحریم و کمبود گاز طبیعی گفت: با تدابیر صحیح می‌توان از این بحران عبور کرد. یکی از راهکارها، تقویت نیروگاه‌های خصوصی و افزایش بهره‌وری انرژی است.

دادستان ساری خواستار ورود دستگاه‌های ناظر برای نصب فیلتر، گوگردزدایی و کاهش مصرف مازوت شد و یادآور شد که بی‌توجهی در این زمینه تبعات جبران‌ناپذیری دارد.

آریان ابوطالبی، فعال و کنشگر باسابقه محیط زیست، سال‌هاست که از نزدیک پیامدهای مازوت‌سوزی در نیروگاه نکا را دنبال می‌کند. وی معتقد است که مازوت، تنها یک سوخت آلاینده نیست؛ بلکه «ترکیبی سمی» است که آینده زیست‌محیطی مازندران را در معرض تهدید قرار داده است. به گفته او، هر لیتر مازوتی که در نیروگاه نکا می‌سوزد، چندین برابر ذرات معلق و ترکیبات سرطان‌زا تولید می‌کند که در نهایت به بدن انسان، خاک و دریا بازمی‌گردد.

مدیرعامل شرکت تعاونی بوم‌گردان بهشت میانکاله، در گفتگو با خبرنگار بلاغ گفت: مازوت تولیدشده در ایران حاوی مقدار بالای گوگرد است که باعث باران‌های اسیدی و ترکیبات سرطان‌زا می‌شود. در نتیجه، فلزات سنگینی مانند جیوه، سرب و آرسنیک وارد خاک و آب شده و اکوسیستم منطقه را آلوده می‌کند.

وی با اشاره به دشواری حذف کامل مازوت در شرایط فعلی افزود: حداقل انتظار مردم، تجهیز دودکش‌ها به فیلترهای ضد آلاینده و اجرای طرح گوگردزدایی است؛ این اقدام باید فوری انجام شود.

فعال محیط زیست و مدیرعامل شرکت تعاونی بوم‌گردان بهشت میانکاله، تصریح کرد: در شرایط کنونی، ممنوعیت کامل مصرف مازوت اقدامی جسورانه و ضروری است؛ هرچند محدودیت گاز طبیعی و مشکلات صادرات سوخت، تصمیم‌گیری را پیچیده کرده است.

ابوطالبی ادامه داد: سال‌هاست مردم نکا و شهرهای اطراف، بهای سیاست‌های نادرست انرژی را می‌پردازند. از آسمان گرفته تا خاک و آب، همه درگیر اثرات مخرب سوخت‌های سنگین هستند. ما دیگر درباره خطر حرف نمی‌زنیم؛ درباره واقعیتی زندگی می‌کنیم که هر روز با آن نفس می‌کشیم.

وی با اشاره به نبود زیرساخت مناسب برای جایگزینی سوخت پاک افزود: در حالی‌که گاز طبیعی می‌تواند جایگزین منطقی مازوت باشد، کمبود و ناترازی انرژی باعث شده نیروگاه‌ها به سمت مصرف مازوت بی‌کیفیت بروند. این روند اگر اصلاح نشود، شمال کشور در آینده‌ای نه‌چندان دور با بحران‌های زیست‌محیطی جدی‌تری روبه‌رو خواهد شد.

این فعال محیط زیست همچنین بر الزام نصب فیلترهای ضدآلاینده تأکید کرد و گفت: در شرایطی که حذف کامل مازوت دشوار است، حداقل باید نیروگاه‌ها موظف به نصب سیستم‌های گوگردزدایی و فیلتراسیون شوند. این کار نه‌تنها از انتشار ذرات خطرناک جلوگیری می‌کند، بلکه می‌تواند خسارات زیست‌محیطی را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهد.

ابوطالبی با اشاره به میزان بالای گوگرد در ترکیبات مازوت اذعان کرد: مازوت تولید داخل ایران، متأسفانه دارای درصد بالایی از گوگرد است. حاصل سوختن آن، تولید باران‌های اسیدی و آزاد شدن فلزات سنگین همچون جیوه، سرب و ارسنیک است. این ترکیبات وارد زنجیره غذایی انسان و دام می‌شوند و آثار سرطان‌زا و جهش‌زای آن در بلندمدت غیرقابل انکار است.

وی در پایان گفت: حفاظت از محیط زیست نباید قربانی مصلحت‌های کوتاه‌مدت اقتصادی شود. دولت و نهادهای ناظر باید نگاه راهبردی به مسئله داشته باشند. مازندران دیگر توان تحمل این همه آلودگی را ندارد؛ نفس این سرزمین در حال بریدن است.

به گزارش بلاغ؛ مازندران، استانی که باید نفسش از عطر دریا و جنگل پر شود، امروز در دود مازوت می‌سوزد. مردمی که سال‌هاست میان وعده‌های تکراری و آسمان تیره گرفتار شده‌اند، هنوز امیدوارند عدالت، این بار در قالب اقدام، نه سخن، بر فراز نکا طلوع کند.

در این میان، مطالبه مردم، پژواکی از حقیقتی است که نمی‌توان نادیده گرفت: سلامت مردم و حفظ زمین، خط قرمزی است که هیچ نیروگاهی حق عبور از آن را ندارد.

گزارش: مجتبی قربانی

انتهای پیام/