حجه‌الوداع؛ تجلی وحدت و ولایت

محسن خاکزاد در گفتگو با خبرنگار حوزه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» به بررسی ابعاد مختلف ورود پیامبر به مکه در این سفر پرداخت و با اشاره به شرایط خاص آن دوران اظهار کرد: ورود پیامبر به مکه در سال دهم هجری، در چارچوب نخستین و آخرین حج ایشان انجام شد. جمعیتی بالغ بر یک‌صد هزار نفر از مسلمانان از سراسر جزیره‌العرب همراه پیامبر بودند و این خود نشان‌دهنده بلوغ اجتماعی، فکری و اعتقادی امت اسلامی در آن مقطع بود.

وی ادامه داد: پیامبر در حالی وارد مکه شدند که دیگر از تهدیدات نظامی و سیاسی مشرکان خبری نبود. اسلام در اوج اقتدار بود، اما ایشان با نهایت فروتنی، سر بر مرکب خم کردند و با خشوعی وصف‌ناشدنی وارد مسجدالحرام شدند. این صحنه به‌راستی، تصویری به‌یادماندنی از تواضع در برابر عظمت پروردگار بود.

این استاد تاریخ اسلام با تأکید بر رفتار الگوساز پیامبر در این لحظه افزود: درسی که پیامبر با عمل خود به ما دادند، این بود که حتی در اوج پیروزی و اقتدار، انسان باید در برابر خداوند سر به‌زیر و خاضع باشد. آن حضرت هرگز خود را برتر از دیگران نمی‌دانست و همواره خود را بنده خدا معرفی می‌کرد.

خاکزاد با اشاره به خطبه معروف پیامبر در عرفات، آن را یکی از جامع‌ترین بیانیه‌های اخلاقی و اجتماعی جهان اسلام توصیف کرد و گفت: در این خطبه، اصول اساسی تمدن اسلامی تبیین شد. پیامبر فرمودند که خون و مال و آبروی مسلمانان بر یکدیگر حرام است. همچنین تأکید کردند که هیچ‌کس بر دیگری برتری ندارد، مگر به تقوا.

وی خاطرنشان کرد: پیامبر با این سخنان، پایه‌های نظامی مبتنی بر عدالت، برابری، حقوق بشر و احترام متقابل را در دل جامعه نوپای اسلامی مستقر کردند. همچنین توصیه‌هایی مهم درباره رعایت حقوق زنان، حفظ امانت، بازگرداندن امانات، و دوری از ظلم و گناه ایراد فرمودند.

این استاد تاریخ اسلام همچنین به بعد سیاسی سفر حجهالوداع اشاره کرد و افزود: این سفر، صرفاً برای ادای مناسک حج نبود. پیامبر با تیزبینی الهی خود، این فرصت را به بستری برای تثبیت آینده امت تبدیل کردند. چند روز پس از پایان حج، در منطقه غدیر خم، ایشان به فرمان خداوند، امام علی (ع) را به عنوان جانشین و ولی پس از خود معرفی کردند.

خاکزاد یادآور شد: این رویداد نشان می‌دهد که پیامبر، علاوه بر رهبر معنوی، یک مدیر جامعه و سیاست‌مدار حکیم نیز بودند. ایشان می‌دانستند که جامعه بدون رهبری آگاه و عادل، دچار تفرقه خواهد شد بنابراین، حجهالوداع هم مراسم عبادی بود، هم پایه‌گذاری یک نظام آینده‌نگر.

وی تأکید کرد: درس‌های سفر حجهالوداع برای امروز امت اسلامی بسیار حائز اهمیت است. ما باید از آن الگو بگیریم؛ چه در اخلاق فردی، چه در سیاست‌ورزی اجتماعی، و چه در مدیریت اختلافات. اگر مسلمانان به سیره پیامبر برگردند، بسیاری از بحران‌های امروز قابل حل خواهد بود.

این استاد تاریخ اسلام در پایان گفت: سفر حجهالوداع نه‌تنها به عنوان یک واقعه تاریخی، بلکه به عنوان منشور تمدن اسلامی، همچنان الهام‌بخش ملت‌های مسلمان در سراسر جهان است. ورود پیامبر به مکه، آغاز مرحله‌ای نوین از حیات سیاسی و اجتماعی امت اسلام بود؛ مرحله‌ای که بر پایه معنویت، وحدت و عدالت استوار شد.

انتهای خبر/