به گزارش نیمه پر، زمین لغزش یا رانش زمین یا زمین لغزه به حرکت لایه‌های رسوبی غیر متراکم و متراکمی بر روی سطح شیب‌دار که ناپایدار شده اند، گفته می شود که در سالهای اخیر ، روی خود را بیشتر از سالهای پیش به مردم مازندران نشان داده و مردم را به قعر شکاف ها فرو میبرد.
عوامل طبیعی ، عوامل انسانی و دست انداختن در طبیعت بکر و از بین بردن گونه های مختلف گیاهی ، ساخت و ساز بی رویه و خاکبرداری غیر اصولی به هر بهانه ای و مهار نکردن آبهای سطحی از جمله عوامل مهم در بروز پدیده ی رانش هستند.
به گفته ی یکی از کارشناسان زمین شناسی کشورمان که مطالعات زیادی در این باره انجام داده است ، در مناطق مختلف کشور بویژه در مناطق شمالی و بطور مشخص در مناطق غرب مازندران و شرق گیلان بیشتر شاهد این پدیده هستیم.
ابراهیم صمدی افزود : در غرب مازندران به ویژه در شهرستان های تنکابن و رامسر در مناطق بالادست لشتو ، چالکش ،چلاسر و بالادست سلیمان آباد و جنوب نشتارود در شهرستان تنکابن و کتالم و سادات شهر در شهرستان رامسر و برخی روستاها چون دینار سرا، کوهسار و مناطق کنار رودخانه ازارود که بروی گسل قرار دارد و همچنین مناطق شب خوس میدان و کوهسار و گرسمال از بروز این پدیده در امان نبوده و کما اینکه در روزهای اخیر در پی بارش باران در برخی از این مناطق رانش های جدی نیز داشتیم.
عضو انجمن علوم مهندسی آب کشور اضافه کرد: این مناطق پس از بارندگی زیاد دچار سستی شده و در اثر لرزه ای زمین حرکت می کند.
صمدی ادامه داد : در مناطق ذکر شده ، تخریب طبیعت یکی از مهمترین عوامل بروز این پدیده بوده و از بین رفتن گونه های مختلف گیاهی و بریدن درختان توسط عوامل انسانی و بخصوص ساخت و سازهای ویلاها و برج ها در دل طبیعت باعث تهدید شدید آن شده است.
این استاد دانشگاه افزود : شهرک پزشکان دینار سرای نشتارود یکی از نمونه های بازر ی است که با توجه به هشدارهای کارشناسان مبنی بر رانشی بودن زمین ، پروانه ساخت به آنان واگذار شد .
صمدی راهکار حل این مشکل را تثبیت طبیعت دانست و افزود: مهمترین راهکار برای جلوگیری از این امر ، نظارت و کارشناسی دقیق بر ساخت و ساز ها به عنوان عوامل فنی کاهش دهنده رانش ، جلوگیری از ساخت و ساز بی رویه و جدی گرفتن این امر از سوی مدیران مرتبط و برگرداندن طبیعت به گذشته از جمله راهکارهای کاهش رانش زمین است.
بر اساس این گزارش ، مدیر کل ستاد بحران استانداری مازندران نیز در این باره گفت : در ۶ شهر مازندران آبگرفتگی معابر ، منازل و مدارس داشتیم و دو روستا در نوشهر دچار آبگرفتگی شدند که اقدامات لازمه انجام شده است.
رستم زرودی افزود : میزان بارندگی های اخیر که در دو مرحله در شهرستان رامسر بارید ، در چندین روستای این شهرستان مانند روستاهای توساکوتی و گاولیماک که راه ارتباطی آنها به طول ۵۰ متر و عمق ۱۵ متر دچار رانش شد و همچنین محور جواهرده ، گلیج کوه و گرمخانی ، مازوباغسر و اسالم دشت و مارموجه دچار لغزش ورانش در جاده های روستایی شدند.
وی اضافه کرد: در مرحله نخست بارش ۲۰۰، میلی متر و در مرحله دوم ۴۱۷ میلی متر بارش در طی یک هفته در شهرستان های تنکابن و رامسر داشتیم که در تاریخ این دو شهرستان بی سابقه بود.
وی دلیل رانش در دو روستاهای گاولیماک و توساکوتی را وجود چشمه ای زیر زمینی دانست که مورد توجه قرار نگرفته بود.
زرودی اضافه کرد: برای دو روستای آسیب دیده رامسر ، پیمانکار انتخاب شده و با بهره گیری از ماشین آلات استان کار ترمیم راه ارتباطی این روستاها آغاز شده است.
وی در خصوص روستای کوهسار از ارتفاعات بخش نشتارود نیز گفت : در این منطقه حدود ۲۰ هکتار زمین در معرض رانش قرار داشته و بروز این پدیده پس از بحران برف و بارش اخیر باران منجر به تخریب دو واحد مسکونی شد.
زرودی افزود : رانش زمین در این منطقه عارضه ای طبیعی بوده و برای تثبیت آن نیاز به مطالعات کارشناسی شده داشته و احداث چاهک و زهکشی و کاشت درخت می تواند راهکار حل آن باشد.
این مقام مسئول در باره سرنوشت ساکنان واحد های مسکونی تخریب شده در منطقه کوهسار نشتارود گفت: آنچه که مسلم است اینست که باز سازی و یا ساخت و ساز مجدد در این منطقه امکان پذیر نبوده و خطر رانش دوباره بشدت زمین این دو واحد مسکونی را تهدید می کند.
وی اظهار داشت : ستاد بحران این آمادگی را دارد تا با اداره کل منابع طبیعی رایزنی کرده تا به این دو خانوار زمین به صورت معوض داده شده و برای کمک به آنان تسهیلات کم بهره از سوی بنیاد مسکن جهت احداث بنا واگذار شود و همچنین می توانیم برای تامین تجهیزات ساختمانی نیز از ظرفیت شهرستان مساعدت بگیریم.
در پیگیری وضعیت دو واحد مسکونی تخریب شده در اثر رانش زمین در منطقه کوهسار نشتارود ، جمشید خانکشی عضو شورای اسلامی این روستا گفت : مکاتبات زیادی برای مساعدت به این دو خانوار با مدیران مرتبط انجام شده ولیکن هیچ واکنشی تاکنون صورت نگرفته است و مانگران ساکنان این خانه هستیم که هرلحظه ممکن است زیر آوار بمانند.
طلعت ابوالحسنی مالک یکی از واحد های تخریب شده در این باره اظهار داشت: پس از پایان دورهء نقاهت و درمانم در بازگشت به محل زندگی ام، مواجه شدم با وارد شدن خسارات وخیم و سنگین منجر از بلای طبیعی رانش زمین که منزل مسکونی من و برادرم معصومعلی ابوالحسنی را غیر قابل سکونت کرده و در گذر زمان بر شدت خسارات و وسعت رانش نیز افزوده می شود.
وی افزود :متعاقبا و پس از خسارات وارده حاصل از این بحران از تاریخ ۱۲/۱۲ / ۱۳۹۲ تاکنون به نامه نگاری و پیگیری اداری برای دریافت کمک و جبران خسارات وارده و برگشت زندگی بحران زده ی اینجانبه و برادرم که متاسفانه به دلیل عدم پشتوانه ی مالی همچنان در همان خانه ی مسکونی در هم شکسته زندگی می کند ، اقدام کردم.
ابوالحسنی اضافه کرد: با اظهار تاسف بسیار باید بگویم ،جز پاس شدن از این اداره به آن نهاد و سازمان.و …توسط نامه پراکنی های بی ثمر مسئولین ذیربط و باید پاسخگو و افزودن بار هزینه ها از جمله هزینه های کارشناسی و تشریفات نامه نگاری، رفت و آمد و غیره؛ فایده ای برای بنده و برادرم که در مرکز هجمه ی این بلا ی خانمان برانداز قرار گرفته ایم ، نداشته است.
وی ادامه داد :هماکنون نیز با آغاز فصل بارش خطر گسترش این بلای طبیعی بدون تردید بوده و جان برادرم و خانواده اش که توان تهیه ی مسکن و سرپناهی را ندارند ،در خطر است.
خانم ابوالحسنی گفت: با مواجه شدن به بی توجهی مسئولین ذیربط منطقه ای و استانی، در ادامه ی ناکارآمدی پیگیریهای اداری قصد طرح شکایت و پیگیری قضایی علیه نهادهایی که تا دیروز برای هر گام از احداث بنا اقدام به صدور جواز ساخت و دریافت مبالغ موردی می کردند و همچنین ستاد بحران استان مازندران را که بحرانی بودن موقعیت کاملا برای شان محرز شده است را داشتم، که راهنمایی شدم تا:
“قبل از هر گونه اقدام قضایی؛ اقدامات اطلاع رسانی مطبوعاتی و تلویزیونی و همگانی کردن خبر رانش زمین در منطقه مزبور را صورت داده و به عنوان آخرین اقدام اداری قبل از هر گونه اقدام قضایی با سازمان مدیریت بحران وزارت کشور نیز طرح مسئله و خواسته کنیم تا بلکه به نتیجه مطلوب و جبران خسارات وارده و عادی سازی روند زندگی بحران زده ی مان نائل شویم .
وی گفت: تا کنون همه مکاتبات ما فقط منجر به بازدید مدیران شهرستانی و مدیر کل ستاد بحران استان از روستای کوهسار شده و هزینه کارشناسی زمین را هم برعهده ی خودمان گذاشتند.
وی افزود: فرماندار تنکابن در پی مراجعه مکرر اینجانب به وی تنها به یک ابراز شرمندگی بسنده کرد و مدیر کل ستاد بحران مازندران نیز به صورت تلویحی قول همکاری جهت احداث دیواره حفاظتی به ما دادند و در خصوص واگذاری زمین و یا تعویض آن به ما گفتند که ” سالها باید دوندگی کنید تا قطعه زمینی کوچک در اختیارتان بگذار ند و دولت بودجه ندارد .”
ابوالحسنی اضافه کرد: بدلیل رنج ما در این منطقه هیچ کس به د ادمان نمی رسد و جان ۵ نفر بدلیل شرایط نامناسب مالی در خطر جدی است و هیچ کس را خیالی نیست و بطور حتم اگر در این منطقه ، صحبت از گنجی در زمین می شد ، همگان حضور فعال پیدا می کردند.
وی گفت : اخر چگونه است وقتی این همه هزینه برای ساخت خانه هایمان کردیم ، هزینه پروانه ساخت داده ایم و .. حالا در بدترین شرایط که نه توان مالی داریم و نه چیزی دیگر بایستی اجاره نشینی کنیم یعنی دولتمردان هیچ وظیفه ای در این گونه موارد ندارند که هرکدام به نوعی خود را تبرئه می کنند.
گفتنی است علیرغم تلاش خبرنگار پیک خزر جهت برقراری ارتباط با ابراهیم قربان پسندی بخشدار نشتارود نتیجه ای حاصل نشد.
بخشدار نشتارود در پاسخ به ارتباط تلفنی عضو شورای اسلامی کوهسار مبنی بر پیرامون چگونگی اقدامات صورت گرفته در باره ی این دو خانوار ، عنوان کردند ” بدلیل عدم هماهنگی با وی ، هیچ پاسخی به خبرنگار نمیدهد و باید خبرنگار به حضورشان می رفت ” .
با این تفاسیر باید گفت اگرچه عوامل طبیعی سهم کمی دربروز زمین لغزش در برخی مناطق دارد ولیکن صرف نظر از رانت هایی که در برداشت بی رویه خاک ، بریدن درختان و ساخت و ساز غیر مجاز که پرداختن به آنها در این مجال نمی گنجد و پیگیری آنها را بایستی بر عهده ی عوامل امنیتی و نظارتی گذاشت ، دست اندازی های سیری ناپذیر بشر در طبیعت عامل اصلی این اتفاق است که بی توجه به عواقبی این چنین و صرفا بدلیل تامین منافع مادی خویش همچنان به کار خود ادامه داده و با حرص و طمع روز افزون به خویشتن خویش نیز رحم نمی کنند .
از این رو مقصران اصلی را باید در متولیان امر و مدیران مرتبط جستجو کرد که چرا بدون نظارت و کارشناسی و بدون در نظر گرفتن موقعیت توپوگرافی زمین اجازه ساخت و ساز داده و در بیشتر موارد تنها بواسطه نفع مادی شخصی اقدام به صدور پروانه ساخت بدون هیچ گونه پشتوانه کارشناسی می کنند در حالیکه می توان براحتی آینده این چنینی را برای کسانی که در این مناطق بنا احداث می کنند ، حدس زد و از سویی دیگر پس از به خطر افتادن جان اهالی این مناطق ، عالی ترین مقام دولت در شهرستان تنکابن که ریاست ستاد بحران را نیز برعهده دارد ، تنها به یک ابراز شرمندگی بسنده کرده و یا متولی اصلی روستا اصلا به خود اجازه نمی دهد در مورد واقعه اظهار نظر کند و مدعی حضور خبرنگار به بهانه عدم هماهنگی در محضر خویش است ، چه بسا اینکه در شرایط اورژانسی ،هماهنگی معنایی ندارد و ظاهرا یادشان رفته که آنان بنا به فرموده حضرت امام (ره ) خدمتگزاران مردم هستند و مردم ولی نعمتشان و از این مهم نیز غافلند که این حادثه و نظیر آن در واقع دست مایه آنان است.
نگارنده این گزارش امید وار است تا متولیان امر در کشور با مطالعه کردن این نوشته حداقل به بهانه نوعدوستی ،جان این انسان ها را نجات داده و از خطرات بعدی پیش گیری کنند و یا با بهره گرفتن از نظرات کارشناسان امر راهکاری ضربتی و مطلوب برای حل این مشکل بیابند.چراکه خطر رانش در کمین سا کنان مناطق یاد شده در این گزارش و مکانهایی دیگر که صاحب این قلم نتوانسته است بدنبال آنها برود ، بوده و باید تا دیر نشده اقدام کرد .پس بیایید باهم همراه شویم و از دریچه چشمان واقع بین ببینیم و نه اینکه فقط با گوشهایمان بشنویم و بی خیال از کنار دیده هایمان بگذریم که کشورمان به پشتوانه مردمانش آباد بوده و خواهد بود.
پیک خزر/